п.ғ.к. А.Т.Тунғатарова, студент Н.Курманбекова

М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті

Аймақтық таратылған сымсыз желісін ұйымдастыру

Бүкіл әлемде сымсыз байланысқа деген қажеттілік жылдан-жылға артып келеді. Сымсыз желіні пайдаланушылар, сымды желіні пайдаланушыларға қарағанда, ақпаратқа қол жеткізу кезінді кез-келген уақытта, кез-келген жерде әлдеқайда нәтежиелі және тиімді жұмыс істей алады.

Бүгінгі таңда, қазіргі заманауи нарықтық экономика жағдайында, жақсы ұйымдастырылған ақпараттық хабарландыру компаниялардың ең маңызды стратегиялық ресурсы болып табылады. Кез келген бизнес ұйымдардың табысы, оның бөлімшелері арасында маңызды ақпараттарды уақтылы алмасумен байланысты. Өз кезегінде, ақпаратты алмасу кезінде, үстеме шығындар өте аз мөлшерде болуы тиіс.

Ақпаратты сымсыз тарату – толық кабельдерді дәстүрлі желілер үшін стандарттарға сай желісін жасауға мүмкіндік беретін технология. Ethernet стандартының сымсыз желі аналогы, қазіргі уақытты бүкіл әлемдік деңгейді қамтиды.

Қазіргі заманғы компаниялар радиоарнасында сымсыз деректерді беру технологиясы Wi–Fi негізінде жүзеге асады. Wi-Fi пайдалануы корпоративтік компьютерлік желілер құрылысына қызметкерлерге кеңсе кеңістік шеңберінде жүріп-тұруға және тиімді ақпарат алмасуға үлкен мүмкіндік береді.

VPN (Virtual Private Network - виртуалды жеке желі) технологиясын пайдалану арқылы кәсіпорын желісін құру үшін бірыңғай ақпараттық құрылымына қауіпсіз қосылуына және кәсіпорынның географиялық бөлінген офистері мен филиалдарының жергілікті желілерді біріктіретін корпоративтік ресурстарына және ақпарат алмасуна мүмкіндік береді. Географиялық таратылған компьютерлік желілерді құру келесі мүмкіндіктерді береді:

- Қол жеткізудің әртекті технологияларын қолдану;

- Қауіпсіз корпоративтік желісін құру;

- Әр түрлі бизнес бағдарламаларды енгізу;

- Бизнес-процестердің тиімділігін арттыру.

Географиялық таратылған компьютерлік желілердің құрылымдық бөлімшелері арасында, тиімді және қауіпсіз деректер беруді қамтамасыз ету үшін жасалуға мүмкіндік бере отырып, және компания кең желісінің ресурстарына пайдаланушылардың қол жеткізуін қамтамасыз етуге арналған. Бұл жағдайда, бір мәселе туындайды департаменттер арасында ақпарат ыңғайлы сенімді және қауіпсіз алмасуды қамтамасыз ету болып табылады. Географиялық үлестірілген мультисервистік желі компанияның іскерлік және ынтымақтастық департаменттерін тиімді қолдау көрсету арқылы осы проблемаларды шешуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, сымсыз географиялық таратылған желі шешімдерді IT-міндеттері қамтамасыз етеді: инфрақұрылым бөлімшелеріне қызмет көрсету және қолдау; аймақтық желі қымбат кадрлардың санын азайтады.

Зерттеу жұмыстың мақсаты мекеменің сымсыз компьютерлік желісін зерттеп, оған талдау жасап қәсіпорынның аймақтық сымсыз компьютерлік желесін ұйымдастыру.

Жұмыстың өзектілігі мен маңыздылығы қазіргі кездегі бүкіл дүние жүзі бойынша ең тиімді байланыс түрі болып сымсыз желілер табылады.

Диплом тақырыбының өзектілігі, ең алдымен, Интернеттің қарқынды дамуымен қатар, қол жеткізу қабілетін, сондай-ақ қызмет көрсету байланысты ұтқырлығын арттыру талап етіледі.

Жұмыстың зерттеу объектісі ретінде «Қазфосфат» компниясының таратылған сымсыз компьютерлік желісі алынды.

«Қазфосфат» ЖШС ТМД елдері арасында фосфорлы өнімдер өндіретін жетекші компания ретінде Қазақстан Республикасының фосфор өндіруші өнеркәсібі болып табылады. «Қазфосфат» ЖШС өнімдері Шығыс және Батыс Еуропаға, ТМД елдеріне, Қытайға және ішкі рынокқа шығарылады. «Қазфосфат» ЖШС құрамына кіретін кәсіпорындар:

- Жаңа Жамбыл фосфор зауыты;

- Минералды тыңайтқыштар зауыты;

- «Қаратау» тау-кен өндіру кешені;

- «Шолақтау»тау-кен өңдеу кешені;

- Теміржол-көлік кешені;

- Степногор «Химиялық зауыты»;

- Шымкент синтетикалық жуғыш заттар зауыты.

Компания құрамына кіретін барлық құрылымдар өзара таратылған сымсыз желі арқылы біріктірілген (сурет 1).

Сурет 1. Таратылған сымсыз желі сызбасы

Wi-Fi технологиясы - Ethernet стандарттарының аналогтық сымсыз желісі, қазіргі уақытта көптеген кеңселерді компьютерлік желілермен қамтамасыз етіп отыр. Wi-Fi жергілікті желідегі компьютерлерге желілік ағымдағы сымсыз технология болып табылады және оларды интернет желісіне қосуға мүмкіндік береді. Осы технология арқылы интернет ұялы болып, және пайдаланушыға қозғалыс еркіндігіне мүмкіндік бере отырып, бір бөлмеде немесе бүкіл әлем бойынша шекараларын байланыстырушы болып табылады.

WiMAX - ұзақ қашықтыққа арналған сымсыз байланыс стандартты.

WiMAX Wi-Fi желісіне қарағанда әлдеқайда үлкен аймақты қамтумен, жоғары жылдамдықпен Интернетке кіруге мүмкіндік береді. Бұл «магистралды тармағының» технологиясын пайдалануға мүмкіндік бере отырып, және онда дәстүрлі DSL-мен жалға алынған сызықтар және жергілікті желілердің жалғасы болып табылады. Нәтижесінде, бұл тәсіл бүкіл қалаларының шкаласы бойынша жоғары жылдамдықтағы желісін құруға үлкен үлес қосады.

WiMAX пен Wi-Fi-дің айырмашылығы. WiMAX және Wi-Fi салыстырар болсақ технологияларға негізделген стандарттарты атаулары ұқсас, және ұқсас терминді болып табылады, екеуі де IEEE стандарты және екеуі де «802» басталады. Және екі технологиялар да сымсыз байланысты жəне Интернетке қосылу үшін пайдаланылады. Бірақ бұған қарамастан, бұл технологиялар әр түрлі мәселелерді шешуге бағытталған.

Сонымен, таратылған компьютерлік желілердің ережесі бойынша, бір- бірінен қашықтықта орналасқан компанияларды сонымен қатар бірліктерін және басқа да компанияның құрылымдарын байланыстыру болып табылады және осы желінің негізделетін басты принципі жергілікті желілерді байланыстыру .

Әдебиеттер

1. Таненбаум Э. Компьютерные сети. СПб.: Питер, 2005, 992 с

2. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Основы Сетей передачи данных. Курс лекций. М.: Интернет-Университет Информационных Технологий, 2003, 248 с.

3. Безопасность беспроводных сетей / М. Максим, Д. Поллино – Компания Ай Ти; ДМК Пресс, 2004.

4. Дейв Молта. Звезды Wi-Fi // Сети и системы связи. - №11. – 2004.

5. Джесси Линдеман. Проектирование и тестирование беспроводной ЛВС // Сети и системы связи. - №6. – 2004.