Бейсенбекова Г.Б. п.ғ.к., доцент

Бейсембекова Б.К. МДОжТ – 2 курс студенті, тәрбиеші

Әбілова Б. ПжП - 3 курс студенті

Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. Қазақстан.

ﾒә韃 ә跫・・ң・ 蒻璢濵韭瑰ы

Бүгінгі күні елімізде қоғам мен мемлекеттің қазіргі заманғы қажеттілігіне бағытталған тұтас тәрбие жүйесі қалыптасқан. Осыған орай, өскелең ұрпақты тәрбиелеуге қойылатын талаптар «Қазақстан – 2030: барлық Қазақстандықтардың өсiп-өркендеуi, қауiпсiздiгi және әл-ауқатының артуы» атты ел Президентiнiң Қазақстан халқына Жолдауында, Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi «Бiлiм туралы» Заңында, «Қазақстан Республикасының үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие тұжырымдамасында» көрсетілген болатын.

ﾒә韃 – қғ髙・қ・ құ磊・・ ・ң・ 淲羌鈬ｳ қ鰀ғ瑪 ү・ｳ, ө褊韃ｳ 褄莎 қ琿靃靍瑣霳 砒・ｫқұ・・・琿釗. ﾑ・蕘қ・琅瑟 矜・ қ琺 қғ髙・・碚・瑰霳 ұқ・ ә礪褥ｳ・趺・ｳ莎ң ｳ・ｳ үｳ・赳・矜・浯鈞・ұғ珥・[1].

ﾒә韃昕ң ｳ・ｳ・羌・瑩靍・ｳ・ү跚裙・瑰靍・әｳ・қғ髙・ғ瓔 ・・・・・ұқ・琥蕘ғ霳・ ・・瑩霳・ ә褄莎. Ө鶯・昕 ・・裲褪 ・・瑩霳ң・, ұқ・琥蕘ғ霳ң・ ө・ｳ, ・ң・ -・濵・・・қ ү・-қ琺・ң萵・ 砒・ ү裝ｳ. ﾑ鸙 砒・ｳ ұқ・ ә礪褥ｳ淸裙ｳ ң・ 矜・ – ・・裲褪 ・・瑩霳瑙 霳萵鶯霳 ә礪・ү跌褥ｳ・құ, ・қ 琺қ霳萵・碚・・ⅳ靍.

ﾎ ү・昕ң ұ瑙靏・– ・・ 盖・・褊 қ瑩瑙ғ瑙, ә碵裲裙・қ珮ｳ・ｳ, 砒・褊莎, ғ瑩・・ ө褊韃ｳ 碚・қ ү・ү・褥・矜・・・ 跟ғ瑩・ә・褊韃ｳ, 琅瑟肄ｳ・・үｳ昕・褞ｳ 砒・砒・肄・ ・・・・褊 ｳ淸・・韶қ・ 邉・ ө・ｳ昕・қ・・ұқ・. ﾌұ淸琺 ұқ瑣・ә礪褄褫 ｳ淸・・・・・・ 盖・・砒 ・・・・淲 鉋・・・瑩 қ鵫靃, ү・褊 昕・瑩蕘.

ﾒә韃 ｳ・・琺浯・ ә・・萵胛・ө邉昕ң ә礪褄ｳ・渼・・盖・・қ瑙・қ鵫・・ ・・ү跚裙・瑰靍ң・ 跟・瑩霳, әｳ・褞ｳ・赳・赳қ ｳ鈕褥・ ғ瑩・・қ・・ұ跪靏 赳 ｳ・ Ө邉昕ң ә礪褄ｳ・・淸褪・矜・・ң・ 赳・ә跫・ 趺・ 褞裲・羌昕ң 褻頡韭瑰霳, 鸙瑩蕘ң 瑩瑰霳萵 ・鱠・碚ғ・・қ瑩隯-қ瑣霳瑰 褥・ ⅳ靍靃, ұ鵆・瑰ғ燾 ө跫[2].

ﾒә韃 - ・萵胛肛・・қ ү跌裝・ө邉淸ｳ・矜ғ靑・ ・銕ұ燾, ұ鵆・瑰・ 褞裲・羌, 琿瑩・ ә莎・әｳ・褞ｳ 矜・ө ・ң鑈蕘 ・ⅷ褥・ ﾑ鸙 砒・ｳ ・萵胛肛・萵 ә礪褊ｳ ұ鵆・瑰蕘ң 淲羌鈬ｳ ү跌褥ｳ・ 跟・瑩霳, 矜ғ靑 ・・ұ瑙隯萵・ 鈞ң蕘・қ・砒・ｳ・鶯ｳ・ ・萵胛胄ｳң ә礪褄ｳ・渼・・琺қ霳萵鶯霳 – ә礪・ұ跪靏霳 ұ鵆・瑰 ә莎褌褥ｳ қ琿靃・

ﾏ裝璢魲ң ә礪褄ｳ・ ｳ・ә・淸裙ｳ 矜・・қ・– ұғ瑙ң・ ө邉淸ｳ・萵・霳・ө・裲, ・ң・ ғ瑩・・қ ү・・淸ｳ・褞ｳ・ү跚裙・瑰靍・ қⅴ燾ң ә・褪・・濵・・・қ ұқ・琥蕘қ ・・құққ靑瑩霳 қⅱғ瑪蕘 қ瑟・・褪・ қⅴ・・趺・ 萵・ққ・ү鴪褪ｳ・ ө・ә・褄褥ｳ・蒟羌 砒・褊莎・・褞ｳ・瑩靍ғ қ琥褪 ә跫・趺ｳ・・ｳ 赳ғ萵・赳・

ﾀ・ ・萵胛胄ｳң ә礪褄ｳ・渼・燾ң ・銕ұ燾 – ・萵胛肛・・қ үｳｳ 矜қ 渼・ 淲羌邉淸・瑙қ靑琿琅・

ﾏ裝璢魲韭琿қ・ үｳｳ 矜қ 渼・・ 3 蒟ң肄鱚・ө硴ｳ・қ瑩瑪ғ・碚・蕘 [1].

ﾁｳ煇ｳ 蒟ң肄・– ・萵胛肛・・қ ә跫・ә・褪・胚・湜қ・ 渼・・ ﾁұ・渼・・矜・燾ң 趺・ ө鈑・ｳ ә・褄褊ｳ 肄 ө・裲・ә・褪・萵・霳・赳ғ萵・赳ғ, 淸琺- қ・ ・・趺・ ө・・ү・盖・肄 萵鵆淸瑪ғ・矜ғ靑ғ・・

ﾅ・煇ｳ 蒟ң肄・– ұ鵆・瑰・қ, ・・韭瑣鞣・渼・・ ﾁұ・渼・・矜・・・瑩瑰霳萵 қ瑩隯-қ瑣霳瑰 褫肄, 瑙қ靑瑪ғ・ ұ踴・ү・褄褞ｳ昕ң 萵・霳・赳ғ隯蕘 ・頷鸙魲・・қ 瑾・ⅱ浯ғ・矜ғ靑ғ・・ә褪褊 ұ琅・

Ү煇ｳ 蒟ң肄・– 矜қ, 碚・瑪, ・қ・砒・ｳ・・ 跟瑩・・ ү褪・渼・.

ﾒә韃蒟, қ鸙萵燾ғ・・ұ鵆・瑰 琿瑩霳ң・ ｳ・ｳ・羌・鈑・- ・ң鑈蕘 ｳ・

ﾒә韃 瑰霳ң・ ｳ・ｳ・羌・鈑・蒟肄昕・・– ・ң・ ә炅韆褄褞ｳ・瑙қ靑瑪 ә跫・・・ұ鵆・瑰ғ・・ ұ跪靏ғ ұ跪ғ・・ү・・・ қ靑 ө・・・・靍・

ﾒә韃 ұ跪靏霳萵 ・・・・褊 ұ鵆・瑰ғ・・燾ң ｳ・ｳ・・・, ә礪・・淸褪昕ң ө・・・碯 ә蓿褂褥ｳ – 矜・・ң・ 鮏瑙 琿ғ瑙 ә昕ң ө・褌ｳ・・ ө鈞 қ瑩隯-қ瑣霳瑰 蒟ң肄魑・・ ғ瑩・・қ 砒・褊莎・羌・・ 趺・ 萵・ғ隯褊 ө・褊裝ｳ.

Дегенмен де педагогикалық үрдістің ажырамас бір бөлігі диагностика болып табылады. Диагностика жəрдемімен белгіленген мақсат, міндеттердің табысты орындалуы анықталады.

Диагностика өз ішіне бақылау мен тексеруді, бағалау мен бағаны, жинақталған статистикалық деректер талдауын, педагогикалық үрдістің жүрісін, бағытын жəне жобалануын қамтиды[3].
Диагностикалаудың маңызды бөлігі – бұл қадағалау.

Қадағалау – білім, ептілік жəне дағдылардың игерілу үрдісіне бақылау қоюды аңғартады. Қадағалау тексерулерден тікелей құрылады. Тексеру – бұл білім, ептілік жəне дағдыларды игеру барысын бақылау үшін жүргізілетін əрекет-қимылдар жүйесі. Мəн – мағыналық тұрғысынан бақылау, қадағалау кері байланыс түзуді қамтамасыз етеді.

Бақылау, қадағалау кезінде оқушының өзі де өз оқу жұмыстарының нəтижесі бойынша ақпарат алады. Тұрақты да бірізді қадағалаудан баланың тəртібі жақсарады, белгілі жұмыс қарқынына үйренеді, ұнамды мінез, ерік сапаларын дамытады[4].

Сонымен қатар, тәрбие үрдісінің тиімділігі мен тұлғаның тәрбиелік деңгейін зерттеу педагог үшін тәрбие жұмысынның нәтижесін бақылауға, оларды алға қойған мақсатпен салыстыруға, дер кезінде тәрбие үрдісіне түзетулер енгізуге мүмкіндіктер береді. Ол үшін тәрбие үрдісін бағалайтын нақты «өлшемдер» мен «көрсеткіштер» керек[5].

«Өлшем» дегеніміз біртұтас құбылыс, ал көрсеткіш - оның бөлігі. Оның қандай деңгейде дамығандығы мен белгілері жөнінде тәрбие үрдісін бағалаудың «деңгейлерін» көрсетеді.

Тәрбие үрдісінің тиімділігін зерттеуде мыналар ескеріледі:

Ø тәрбие үрдісін ұйымдастыруды бағалау;

Ø тәрбие үрдісіне қызығушылықтардың өзара қарым-қатынын бағалау;

Ø баланың тұлғалық өсуін бағалау;

Ø тәрбие үрдісі арқылы тұлғаның табысты әлеуметтенуін бағалау;

Ø тәрбиенің нәтижесін бағалау.

Қорыта келгенде, диагностика тәрбиенің нәтижелерін тәрбие беру құралдарымен байланыстырып жалпы динамиканы және тенденцияларды анықтайды.

Әдебиеттер:

1.   rusnauka.com・_SND_2013/Pedagogica・26168.doc.htm

2.   Әбенбаев С.Ш. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. Оқу құралы. Алматы, Дарын 2004ж.

3. Бейсенбекова Г.Б. Кіші жастағы оқушы тұлғасының психологиялық-педагогикалық диагностикасы. Қарағанды: Санат-Полиграфиясы, 2008.- 126 б.

4. Бабаев С.Б., Оңалбек Ж.К. «Жалпы педагогика», Алматы – 2005ж.

5. Тәрбие үрдісі мен оқушылардың тәрбиелік деңгейін бағалаудың өлшемдері- Критерии оценки воспитательного процесса и уровня воспитанности учащихся. - Алматы. 2006, -212 бет. Авторлық ұжым: Шер Р.П., Кожахметова К.Ж., Демеуова М.Е. т.б.

.