Современные информационные технологии/2. Вычислительная техника и программирование

Балгабаева Р.Н., Мурадилова Г.С.

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті,, Қазақстан

ПРОГРАММАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІ

Microsoft фирмасы 2000 жылы динамикалық объектілік үлгіге, қауіпсіздігі жоғары қосымшаға негізделген және виртуальды машиналарды, платформадан тәуелсіз байт-кодтарды қолданатын Java технологияның негізгі қасиеттерін иемденген жаңа .NET деп аталатын технология ұсынды. .NET технологияның жаңа мүмкіндіктерін атап өтейік:

біріншіден, .NET-те бір программалау тілінің орнына бірнеше тілді пайдалануға болатын болды. Ол тілдерден Common Language Environment немесе Common Language Runtime (программалау тілдерін қолдайтын жалпы орындаушы орта) деп аталатын .Net-тегі компиляцияланған кластармен виртуальды машиналардың басқаруымен жұмыс істей алатын спецификацияларды қанағаттандыратын болу керектігі ғана талап етілді. Оның негізгін қалаушы программалаушы тіл ретінде .NET-пен бірге жасалған, Java тілінің жетілдірілген нұсқасы сияқты, бірақ онымен синтаксистік конструкциялары және компияцияланатын коды үйлеспейтін -C# тілі болды.

екіншіден, егер Java барлық қасиеттерімен программалаушы тіл ретінде қаралса, ал .NET технология нақты платформадан тәуелсіз MS Windows операциялық жүйесінің бөлігі ретінде құрастырылды. Сондықтан да практикалық маңызды мәселелерде қолданбалы программалауды сүйемелдеуді қамтамасыз ететін .Net Framework класы .NET –тің маңызды бөлігі болды.

.NET – те Java-дағы сияқты программалаудың негізін кластар құрайды. .NET – тің тілдерінің (Common Language Environment спецификацияларын қанағаттандыратын тілдер) кез келгенінде жазылған кластың бастапқы коды платформадан тәуелсіз кодқа компиляцияланады. Бұл кодта бастапқы жазылған программалау тілінің спецификасы болмайды, .NET атқарушы ортасының басқаруымен жұмыс істейді және .NET-тің кез келген класымен пайдалануға болады. Компиляцияланған класс коды тек шақыруға ғана емес, сонымен бірге мұрагерлік пен полиморфизмді қамтамасыз етуде қолданылады. Ондай кластарды компоненттер деп атайды. Ең маңыздысы сол, .Net Framework класының керекті қандай да бір қосымшаларын программа құрғанда және оны компьютерде жұмысқа қосқанда қолданушы класты Интернет арқылы немесе басқа әдістермен компьютерде орналастырудың қажеті жоқ. WindowsÒ ХР версияларынан бастап MS WindowsÒ операцияларық жүйелерін орнату барысында тегін таратылатын .Net Framework компоненттерінің пакетін орнату жеткілікті. Пакеттегі компоненттер жиыны жұмыс істеуін қамтамасыз ететін керекті компонентті тауып беретіндей стандарттандырылған. Осы қасиеттері операциялық жүйе қабықшасының бөлек программалар мен пакеттерімен салыстырғандағы басымдылығын қамтамасыз етеді.

.NET технологияның 2004 жылы ашық және ISO(International Standard Organization) стандартталуы оны көп өңдеушілерге тартымды етті. Linux тегі .NET –те өңделетін Mone пакетінің пайда болуы және .NET –те өңделетін басқа да проектілердің басқа операциялық жүйелермен үйлесімдігі, осы технологиялардың бір фирманың операциялық жүйелер тобынан сыртқа шығуы салдарынан осы облыста Java .NET-ке бәсекелес бола алмады. Программалау тілі – ол бөлек, ал көп санды компоненттері бар операциялық жүйе –ол тіптен өзгеше. Сонымен қатар, Java тілі .NET-тің мүмкін тілдерінің бірі болды, басқаша айтсақ, осы технологияға құрамдас бөлігі болып кірді.

Java технологиясы шеңберінде .NET шақыруына лайықты жауап табылды. Ол-NetBeаns платформасы және Open Source («Ашық бастапқы код») идеологиясы.

NetBeаns платформасы - бұл JavaBeаns моделі негізінде құрылған компонеттік программалау технологиясы. Компоненттер жиынынан басқа NetBeаns платформасы құрамына тегін таратылатын Java тілінде әр түрлі программа құратын, соның ішінде NetBeаns компоненттерін пайдаланатын және сондай компонент құратын NetBeаns өңдеу ортасы кіреді.

Соңғы жылдары танымал болып келе жатқан Open Source қозғалысы программалық кодтың жалпы ашықтығына ұмтылады. Мұнда ашықтықтың екі нұсқасын байқауға болады: біріншісі, (freeware- тегін таратылатын программалық өнімдер) тегін таратылатын программалық өнімдер дегеніміз – тегін таратылатын және бастапқы кодын тегін қолданылатын, тек бір қойылатын шектеу- ашықтығын сақтау және программалық өнімнің бастапқы коды мен программасын тегін тарату; екіншісі, оқып-үйрену үшін бастапқы кодтың ашықтығы, керек болған жағдайда қателерін түзетуге, бірақ бастапқы кодты басқа мақсатқа пайдалануға авторлық құқық берілмейді. NetBeans ортасы мен компоненттері Sun open licence (“Sun ашық лицензиясы ”) келісімі негізінде таратылады. Бұл лицензия ортаны тегін пайдалану мүмкіндігін береді.

.NET Framework платформасы Windows жүйесінің компоненттерінің біреуі. Ол жаңа кезеңнің қосымшаларын құрастыру мен пайдалану үшін қолданылады. .NET Framework платформасының қолданылуы:

- әр түрлі жұмыс істеу мүмкіндігі бар: код сақталуы және орындалуы жергілікті, орындалуы жергілікті;

- Интернет арқылы таратылатын толық объектіге бағытталған программа құру.

.NET Framework платформасы екі негізгі компоненттен тұрады: CLR ортасы және .NET Framework класының кітапханасынан. CLR ортасы -.NET Framework платформасының фундаменті, жадыны, ағымдарды, қашықтықтағы амалдарды басқарумен байланысқан негізгі қызметтерді ұсынатын, код орындалып жатқанда тексеретін агент. .NET Framework платформасының екінші компоненті – кластар кітапханасы кеңейтілген объектілі бағытталған әр түрлі қосымшаларды жасауға қолдануға болатын - бұйрықтық жолды интерфейсті классикалық қосымшалардан бастап ASP.NET технологиялар негізіндегі жаңа қосымшаларға дейінгі типтер жиыны.

Ақпараттық – коммуникациялық технологияларыдың қарқынды өрбуінің талаптарына сәйкес, атап өтілген программалау технологиялары қазіргі уақытта ары қарай жылдам даму үстінде.