БАНК КЛИЕНТТЕРІНЕ INTERNET АРҚЫЛЫ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ ЖҰМЫСЫН АВТОМАТТАНДЫРУ

ЖОРАНОВА Н.Ж.

Қарқынды дамудағы компьютерлік технологиялар миллиондаған адам өмірін өзгертті, ал дүниежүзілік компьютерлік жүйе Internet мәлімдігімен жаһанды жаулап алды. Біздің әр минутымыз қымбат уақытта, өмірдің серпіні өте жоғары. Керек заттың бір күн ішінде бөлек елде немесе қалада табылуы ешкімді таңдандырмайды. Сол сияқты жұмыс істеуші адамдардың қызмет атқару мүмкіндігі тез әрі ыңғайлы болуында. Осы жағдайда ешқандай күш жұмсамай, өзінің банктегі есепшотын Internet арқылы бақылау тиімді болып табылады.

Жүйенің артықшылығы Интернет сияқты қызмет атқару арнасы бірнеше: бұл тұтынушымен тікелей әрекеттесу мүмкіндігі, даралық, оралымдылық, құнның төмендігі, анонимділік.

Интернет – технологияны қолданатын банктың және келушінің арасында жүзеге асатын транзацияның 3 негізгі шешімі бар:

- «Ашық» WEB. Бұл нобай «жіңішке» келушінің ұйғарымының астына түседі. Интерфейс SSI үстіндегі HTTP хаттамасы ретінде, HTML базасында жүзеге асырылған. Келуші қарапайым WEB- браузерді пайдаланады. Банкте WEB – приложенияны орындайтын WEB-сервер орнатылған, ол бір жағынан келуші үшін үдемелі HTML – бетін белгілі бір нысанға келтіреді, ол басқа жағынан дерекқор серверіне айналады.

- WEB + бағдарламалық қамсыздандыру. WEB-браузердің нақты болжамы үшін келушіге арнайы бағдарлама немесе plugin-модулі ұсынылады. Қиындақтары: келушіге бағдарламалық қамтамасыз ету мамандандырылған күйде және орнату жұмысын жасау, және бағдарламалық қамтамасыз етуді мерзімді жаңалау қажет. Банкке келушілерге техникалық қолдау көрсету үшін қызметкерлер тобы және қосымша банк шығынын есептейтіндер қажет. Себебі бағдарламалық қамтамасыз ету келушіге – біздің өңдеу машинамыз, «толық» келуші жүйесі орнатылады.

- JAVA-апплетаның қолданылуы. Келушінің WEB-браузеріне жүктелген JAVA-апплет, келушінің бағдарламалық атқару қызметін орындайды. JAVA-апплетте барлық қолданушының интерфейсі жүзеге асырылған: құжаттың экрандық және терілген түрі, толтырудың дұрыстығын тексеретін, хаттаманың ДҚ серверімен әрекеттесі қорғалған, шифрланған деректер, түрлендірілген криптокілттер, келушісінің механизімі қаржылық құжаттар және финанстық құжаттардың автоматтандырылған банк жүйесімен алмасуы.

Жұмыстың негізгі мақсаты банк келушілеріне Интернет арқылы қызмет көрсету жүйесін құрастыру болып табылады.

Бұл мақсатқа жету үшін келесі тапсырмалар шешілді:

- банктің және келушінің операциялары қаралды;

- сараптама жүргізілді;

- шығарылатын жүйенің негізгі талаптары анықталды;

- интернет арқылы банк келушілеріне қызмет көрсету жүйесі жүргізілді және жобаланды;

- тестілік мысал ұйымдастырылды;

- жүйенің тестілеуі жүргізілді;

- құрылған жүйенің экономикалық тиімділігіне бағалау жүргізілді.

Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін жүйе келесі модельдік сипаттауларға жауап беруі қажет:

- қызмет көрсетілген тауарды рәсімдеу (Банк-Келуші) – келуші өз таңдауын жасағанда, келушімен жұмысты администратор орындайды;

- келушілердің деректер базасын құрылымдау;

- есептерді құрылымдау;

- администратор үшін – белгілінген параметрлерге іздеу жүргізу;

- келушінің тегі арқылы;

- операция нөмері арқылы;

- администратор тегі арқылы;

- операциялармен жұмыс жасау мүмкіндігі – операцияның жазылуы бойынша іздеу;

- келушілермен және операциялармен жұмыс істеу мүмкіндігі (администратор үшін) – қосылу, жою, түзету.

Бастапқы мәліметтер:

- сауалнамалық деректер;

- келушілердің қалауы.

Шығарылатын мәліметтер:

- іздеудің нәтижесі;

- келушімен келісім;

- есеп берулер.

Сенімділікті талап ету:

- енгізілген ақпаратқа алдын – ала қадағалау жүргізу;

- жүйемен жұмыс істеудегі корректный емес іс - әрекеттерге құлпын қою;

- сақталған ақпараттың толықтығын қамтамасыздандыру;

- рұқсатсыз ақпарт алудың қорғанын қамсыздандыру.

Құрамның талаптары және техникалық ақы-пұлдың параметрлері. Жүйе IBM бірлескен компьютерлерде жұмыс істеуі керек.

Минималды конфигурация:

- процессордың үлгісі Pentium III немесе Athlon және жоғары;

- процессордың жиілігі 333Mhz және жоғары;

- шұғыл есте сақтау құрылғысының көлемі 64 Мб және астам;

- қатқыл дисктің бос орнының көлемі 5 Mб және астам.

Ақпараттық және бағдарламалық бірлестіктің талаптары. Жүйе Win 32 (Windows 95, Windows 98, Windows Me, Windows 2000, Windows NT, Windows XP) операциялық жүйесінің басқармасының астында жұмыс істеуге керек. Internet желісінен шығу.

Автоматтандырылған ақпараттық жүйесін ұсынады, бұл банктік қызметтердің нарығында бәсеке қабілеттілігінің жоғарлауы негізгі қызмет болып табылады.

Әдебиеттер:

1. Интернет – университет информационных технологий. WWW: http:/www.intuit.ru.

2. Будилов В. Основы программирования для Интернета. – СПб.: Питер, 2003. – 716с.