УДК 620.197

металлоконструкцияны коррзиядан қорғау үшін арналған коррозияға төзімді жабындар

М.Ж. Рыскалиев – техника ғылымының магистрі,

Н.Ж. Рыскалиев – студент.

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті, Орал қаласы.

Мақалада металл конструкцияларын коррозиядан қорғауға арналған коррозияға қарсы тұратын ұнтақты жабындауды жасап шығару мәліметтері көрсетілген. Коррозияға қарсы тұратын әр түрлі жабындар астындағы металлдың корррозияға төзімділігн анықтаудағы тікелей және электрохимиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген.

Коррозиялық зерттудің мағынасы үш аспекті бойынша аңықталады. Солардың біріншісі - экономикалық - металды конструкциялар коррозиясының нәтижесінде материалды шығының төмендету мақсатың иеленеді. Екінші аспект - коррозия нәтижесінде катастрофалық жағдайлармен бұзыла алатың конструкция жұмыстарының сенімділігін арттыру, мысалға, оларға ортаның белгілі бір ылғалдылығы және агресивті газдардың әсері. Үшінші аспектісі металл қорының сақталуы болып табылады.

Коррозионды шығынды өтеу үшін әскери техникада, коммуналды шаруашылықта жылына миллиард доллармен шығындалады. Коррозионды шығынды тікелей және жанама деп ажыратады.

Біздің зерттеудің мақсатына металургиялық мекеме, химиялық және басқада өндіріс салаларынына қатысты СО₂, HСI және H₂S сияқты агресивті газды ортада оларды коррозидан сенімді қорғайтын металл конструкция жабындарын өңдеу жатады.

Біз өңдеген құрамдар ВНХ–Л–20 маркалы ұнтақ қоспасы бар коррозия және келесі компонент қатынасындай активтендірілген цементті ұнтақты поливинилбутираль негізіндегі коррозияға төзімді жабындар [1].

ұнтақты поливинилбутираль………..…………………........….58, 5 – 60,9

ұнтақты коррозии ингибиторы ВНХ-Л-20…………….......…..0,1 – 0,5

активтендірілген портландцемент М400………………………41 – 39

Өңделген коррозияға төзімді жабынды дайындаған кезде ингибитордың саны ұнтақ полимерінің санынан 500-600 есеге кем болғандықтан, полиливинилбутираль ұнтағының көлеміндей коррозия ингибитор ұнтағын бір қалыпты бөлу үлкен мағына береді.

М400 портландцементті активтендіруді 5…7,5 мкм өлшемді бөлікті алуды қамтамасыз ететін М.А. Билаловтың екпінді - импульсты диірменде өткізді. Өңделген коррозияға төзімді жабынды келтіру технологиясы келесідей: коррозияға төзімді жабынды келтіру алдында металлды бұйымның беті «Райнигер» (ТУ 2381-001-44296384 – 98) су ерітіндісімен майсыздандырылады. «Райнигер» су ерітіндісінің концентрациясы 20–30 г/л құрайды (ластануына байланысты). Кейін металлды бұйымдар сығылған ауамен кептіріледі, содан кейін оған коррозияға төзімді жабынды келтіру үшін дайын.

Сынау әдістемесі. Жабынның қорғау қасиетін сынау үшін 3 мм қалындықты Ст3 болатты металлды пластина алынды. Пластинаны жабынмен келтіру алдында сығылған ауамен кептірілген және 0,0001 г дейін дәлдікпен өлшенген «Райнигер» су ерітіндісімен майсыздандырылды. Сыналатын пластина белгілі ВНХ-Л-20 коррозии ингибиторын құрайтын коррозияға төзімді жабынды ұсынылған құрамымен және ингибиторсыз коррозияға төзімді жабынмен қорғалған. Жабынның қалындығы екі жағдайда 300 мкм құрады. Дайындалған үлгісін қармақ жібінде іліп қояды, және де CO₂, HCI и H₂S газдары айдалған, 80, 85 және 90% қатысты ауа ылғалы ұсталынған эксикаторда орналастырды. Коррозии жылдамдығын (С_к) және қорғау эффектісін (Z) ВНХ-Л-20 ингибитор коррозиясын құрайтын жабын қоғауымен және ингибиторсыз қорғау жабынымен үлгісімен параллельді анықтайды.

Кесте 1

Коррозияға төзімді жабынды қоғауымен құрайтын сынау нәтижесі

Мысал	Сынайтын ортаның компаненттері	Ортаның қатысты ылғалы, %	ВНХ-Л-20 ингибитор концентрациясы, %	Қоғау эффектісі, %
1	CO2	80 85 90	0,1 0,3 0,5	100 100 100
2	HCI	80 85 90	0,1 0,3 0,5	99,3 99,1 98,8
3	H2S	80 85 90	0,1 0,3 0,5	99,9 98,8 98,2
4	CO2	80 85 90	- - -	85,9 84,6 82,7
5	NH3	80 85 90	- - -	83,5 80,1 78,6
6	H2S	80 85 90	- - -	77,2 75,3 72,1

Есепті келесі формула бойынша шығарады:

С_к = , г/м² × сағ,

Мұндағы: G₁ – сынауға дейінгі үлгі массасы, г;

G₂ – сынаудан кейінгі үлгі массасы, г;

S –үлгі беті, м²;

t – сынау уақыты, сағ.

Z = × 100 % ;

Мұндағы: Ск₁ – ингибиторсыз жабынымен коррозии үлгісінің жылдамдығы, г/м² × сағ;

Ск₂ – ВНХ-Л-20 ингибитор коррозиясын құрайтын жабынмен коррозии үлгісінің жылдамдығы (өңделген), г/м² × сағ.

Өнделген және белгілі қорғайтын қабілеті бар коррозияға төзімді жабынды сынау нәтижесі кестеде 1 көрсетілген.

Тікелей коррозиянысынау, таблицада көрсетілгендей, ВНХ-Л-20 коррозии ингибитор қоспасымен коррозияға төзімді жабынның қорғау эффектісі 98,2 ден 100% дейін аралығында жатыр. 22,8 – 26,6 %-да өңделген жабынның қорғау эффектісінің берілген көрсетіндісіингибитор коррозиясын ингибитор коррозиясын құрамайтын қнтақты цементті-поливинилбутиралды жабын құрам негізінде коррозияға төзімді қорғау қабілеті жоғары [2]. Коррозия шығының тікелей коррозия сынауымен анықтау эксперимент нәтижесі көрсеткендей өте агресивті орта хлор ионын құрайтын орта болып табылды.

Әдебиеттер тізімі

1. Инновационный патент РК № 20687 / Шинтемиров К.С., Бакушев А.А., Шинтемиров С.Б. // Антикоррозионное покрытие.

2.Яковлев А.Д.и др. Порошковые полимерные материалы и покрытия на их основе. – Л.: Химия, 1971.- 148 с.

3. Алексеев С.Н. Коррозия и защита арматуры в бетоне. 2-е изд. перераб.и доп. – М.: Стройиздат, 1968. – 231 с.

4. Алексеев С.Н., Розенталь Н.К., Степанова В.Ф. Методика снятия анодных поляризационных кривых стали в бетоне // Методические рекомендации по исследованию ингибиторов коррозии арматуры в бетоне. – М.: НИИЖБ, 1980. – С.4-7.