ҮШӨЛШЕМДІ КЕҢІСТІКТЕ ҚҰРЫЛЫС ҮЛГІСІНІҢ МОДЕЛІН ҚҰРУ

Хасенова А.А., Сланбекова А.Е., Каменова Ш.К.

Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті

(E-mail: SlanbekovaAE@mail.ru)

Берiлген мақалада үшөлшемді графика бағдарламасында пәтердің ішкі құрылымын және интерьер бөліктерін компьютерде модельдеу қарастырылған. Модель үлгісін құру үшін 3D Max бағдарламасының примитивтері және модификаторлары пайдаланылды.

Кілттік сөздер: примитив, сплайн, модификатор, бульдік операция, торлар, клондау.

Қазіргі заманғы өндіріс саласында заманауи өнімдерді жасауды жоспарлаудың маңызды қадамы болашақ өнімнің сапалы компьютерлік 3D моделін жасау болып табылады.

Бүгінгі таңда архитектуралық модельдеу сферасы үлкен сұранысқа ие, себебі қазіргі заманғы бәсекелестік жағдайында архитектуралық жобаның жетістігі оны ұсыну жолынан толықтай тәуелді. Айталық, құрылысшылар ғимарат немесе басқа объектіні құру кезінде ең бірінші оның макетін, яғни модельдік үлгісін жасайды. Архитектуралық дизайнерлер бөлменің ішіндегі интерфейсті құру үшін ең бірінші интерьердің үлгісін жасап, жиһаздардың сипатын, орналасатын орнын таңдап, модельдейді.

Объектінің 3D жобасын жасау дегеніміз кез-келген үшөлшемді графика бағдарламасында пәтердің көлемді моделін жасау болып табылады. Берілген мақалада пәтердің 3D жобасын құру үшін 3D Studio Max бағдарламасы қолданылды.

3D Studio Max бағдарламасының жұмысы үшөлшемді кеңістікке негізделген. Үшөлшемді кеңістік – бұл компьютер жадында құрылған және Max тарапынан басқарылатын кибернетикалық кеңістіктегі куб. Кибернетикалық кеңістік нақты физикалық кеңістіктен арнаулы программалық қамтаманың әрекетімен компьютер жадында құрылып және сақталатынымен ерекшеленеді.

Пәтердің ішкі құрылысын құру үшін 3D Max бағдарламасының стандартты примитивтері мен модификаторлары қолданылды. Алдымен пәтер негізі ретінде Top терезесінде Plane примитиві орнатылып, оның параметрлері берілді. Орнатылған примитивке Edit Poly модификаторын қолданып, Edge батырмасын таңдау арқылы өзгертулер енгізілді. Connect командасы қолданылып plane 6 бөлмелі үйге бөлінді. Пәтер қабырғалары ретінде Line сплайны салынып, кейін Extrude модификаторы қолданылып үйдің қабырғалары көлемді объектіге айналды.

1-сурет. Пәтер қабырғалары

Келесі қадам пәтер терезелері мен есіктерін жасау болып табылады. Ол үшін Box стандартты примитивін таңдап, қажетті параметрлерін орнатып, әр бөлмеге есік ретінде қабырғаға орнату қажет. Box-ті бір бөлмеге орнатқаннан кейін оны клондау арқылы барлық бөлмеге орналастыруға болады. Клондау келесі командалар тізбегі арқылы жүзеге асырылды:

1. Кез-келген проекция терезесінде клондау жүргізілетін объектіні таңдап алу қажет.

2. Негізгі құрал-жабдықтар панелінде Select and Move батырмасын басу керек.

3. Тышқанның сол жақ батырмасы арқылы объектіні таңдап, оны <Shift> пернесін басып тұру арқылы проекция терезесінің басқа жеріне орнын ауыстыру керек. Экранда Clone Options (Клондау параметрі) панелі пайда болғанда ОК батырмасын шерту қажет.

Келесі әрекет пәтер терезелерін орнату. Box стандартты примитивін таңдап, қажетті параметрлерді орнатып, әр бөлмеге екі немесе үш терезеден қою қажет. Қабырғадан терезе орнын кесіп алу үшін бульдік операция қолданылды. Бульдік операцияны бірден бірнеше объектіге қолдану үшін Collapse Selected командасы қолданылды. Пәтер бейнесі келесі түрде болады:

2-сурет. Терезелер мен есіктер қабырғадан бөлінді

Құрылған пәтерге бірнеше жиһаздар жасалып, орнатылды. Біріншіден үстел жасау үшін Box примитиві қолданылды, кейін Edit Poly модификаторындағы edge және polygon командалары арқылы үстел дизайны өзгертілді.

Төмендегі суретте көрсетілгендей креслоны құру үшін Edit Poly және MeshSmooth модификаторлары қолданылған ChamferBox кеңейтілген примитиві қолданылды. Кресло дизайны Edit Poly модификаторындағы Polygon батырмасы арқылы өзгертілді, ол үшін креслоның қажетті бөліктері ерекшеленіп, Polygon батырмасын шерткеннен кейін Extrude, Вevel модификаторлары пайдаланылды. Жасалған креслоны клондау арқылы бөлмеге екі кресло орнатылды.

3-сурет. Бөлмедегі креслолары

Үстел орнатылған бөлмеге екі диван жасалынды. Ол үшін ChamferBox кеңейтілген примитивіне Polygon командасы орындалып, ашылған терезеде ignore батырмасына жалауша қойылды. Бұл жалауша торларды белгілеу кезінде пайдасы мол. Себебі берілген жұмыста диванның жоғарғы бөлігіне Extrude модификаторын қолдану қажет болды, сондықтан тек жоғарғы бөлікте орналасқан шеткі торлар белгіленді. Торлар ерекшеленіп тұрған кезде Extrude модификаторы таңдалып, торлар жоғары қарай көтерілді.

Енді диванның шеткі жақтарын майыстыру үшін Edge командасы орындалды. Ол үшін диванның жоғарғы ішкі жағын белгілеп Rotate командасы арқылы біршама бұру қажет. Енді дивандағы жастықты жасау үшін Box примитивін орнатып оған MeshSmooth модификаторы қолданылуы қажет. Кейін объектіні клондау арқылы жастықтың бірнеше данасын жасауға болады. Нәтижесінде төр жастығы бар диван шығады.

4-сурет. Диванның орнатылуы

Қалған екі бос бөлмеге төсек-орын орнатылды. Проекция терезесіне ChamferBox кеңейтілген примитиві орнатылып, Polygon командасы арқылы екі шеткі бөлігін ерекшелеп, Extrude модификаторы арқылы жоғары қарай созу қажет. Бұл әрекеттің бейнесі 5 - суретте көрсетілген.

5-сурет. Төсек-орын жасау

Бұл жиһаздың аяқтарын жасау үшін шеткі бөлігінің көшірмесін алып, жиһаздың төменгі бөлігіне орналастырып, Edge командасы арқылы сыртқы кейпін өзгерту қажет. Енді MeshSmooth модификаторына өтіп, итерация мәні ретінде 3-ті беру қажет. Объектіні клондап екі бөлмеге орналастыруға болады. Соңғы нәтижені төмендегі суреттен көруге болады.

6-сурет. 3D Studio Max бағдарламасында жасалған пәтер бейнесі

Әр адам өзін қоршаған айналасының максималды түрде ыңғайлы және жайлы болуын қалайды. Шынайы 3D архитехтура өз қалауыңызбен объектіні жасауға мүмкіндік береді Берілген жұмыста пәтердің ішкі құрылымын компьютерде модельдеу үшін 3D Max бағдарламасының қарапайым примитивтері және біршама модификаторлары пайдаланылды. Сонымен қатар, бірнеше интерьер бөліктері де жасалынды.

Заманауи компьютерлер мен қазіргі заманғы программалық қамсыздандыру өнімді жобалау кезеңінде конструкцияның кемшіліктерін алдын-ала айқындауға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде өндіруші тарапынан жабдықтарды үнемдеуге айтарлықтай үлес қосады. Сондықтан заманауи еңбек нарығы түрлі құралдар мен өнімдердің компьютерлік моделін жасауға қабілетті мамандарды қажет етеді. Берілген жұмысты негізге ала отырып, кез-келген жаңадан бастаған дизайнерлер де тапсырыс берушінің қалауына және шартына сәйкес дербес үйдің жобаларын модельдей алады.

Әдебиеттер тізімі:

1 Бондаренко, С. В. 3 ds Max 8: научное издание. - СПб. : Питер, 2007. - 602с.: ил. + 1 эл. опт. диск (CD-ROM).

2 Пекарев Л. Самоучитель 3ds MAX 8. – СПб. : Питер , 2006.

3 www.3dark.com