Э.ғ.д., профессорТургулова А.К., э.ғ.к., профессор
Әмірканов Р.Ә.
Жаңа экономикалық университет, «Қаржы» кафедрасы
Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы
ИННОВАЦИЯ ЖӘНЕ ВЕНЧУРЛЫҚ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
ЖҮЙЕСІНІҢ ДАМУЫ
Әлемде
инновациялық қызмет бәсекеге жарамдылықты арттыру
факторы ретінде өндірістің ғылымды қажет ететін
саласының ең бір көкейтесті мәселесі ретінде
қаралады. Индустриалдық дамыған елдерде инновациялық
қызметті және зерттеушілікті дамыту үшін жағымды
жағдайлар жасалуда және технологияның дамуына, мемлекеттік
кооперацияның өсуіне, жекеленген зерттеу ұйымдары мен
компанияларда инновациялық бағдарламаны іске асыруға сол
елдердің үкіметі маңызды роль атқарады. Бұл елдердің
технологиялық саясаты бәсекеге қабілетті
өкімдердің жаңа түрлерін игеру үшін инновацияны
коммерциялауды ынталандыруға шағын және орта бизнесті
қолдауға және жаңа технология мен өнімдерді
игеруде ғылымды қажетсінетін жоғары технологиялық
өндірісті құруға бағытталған
Қазақстан экономикасының дамуы көбінесе жаңа
технологиялар саласына инвестициялық қызметті жандандыру тетігін
әзірлеп оны іске асырумен байланысты болмақ.
Республикада
үкіметпен инновациялық қызметті дамыту проблемалары тек
соңғы жылдары ғана қарастырыла бастады, оған
экономикалық қызметтің субъектілерін инновациялық
жандандыру үшін,
құқықтық негіздері әзірленгендігін және
оны растайтын бір қатар
құжаттар қабылданғандығын атап кеткен жөн.
Мұндай құжаттарға «Қазақстан
Республикасында инновациялық қызмет туралы», «Қазақстан
Республикасында 2003-2015жж индустриалдық – инновациялық даму
стратегиясы» туралы заңдарды жатқызуға болады.
Мемлекеттің
2003-2015 жылдарға индустриалдық – инновациялық даму
стратегиясы шикізатқа бағытталған дамитын экономикадан кетіп,
ғылыми әлеуетті тиімді пайдалану арқылы тауарлары
экспортқа бағдарланған бәсекеге қабілетті
өндірісті дамытуды қарастырады. Қазақстан
Республикасының 2003-2015 жж. индустриалдық-инновациялық даму
стратегиясына сәйкестікте инновациялық қызметті
қаржыландыру көздері әртүрлі қаражаттардан:
инновациялық бағдарламаны және жалпы ұлттық
мағынасы бар жобаларды орындауға тікелей мемлекеттік
қаражаттардан инвестициялау, инновациялық қаражаттар,
венчурлыққорлар, екінші деңгейлі банктердің несиелері,
шетелдік инвестициялар және кәсіпорынның меншікті
қаражаттары арқылы қалыптасады.
Инновациялық
қызметтің дамуына мемлекет тарапынан қолдау жасауы
дамыған елдердің тәжірибиесінен байқалады. Сонымен,
қазіргі индустриалды дамыған елдердің стратегиясына
сәйкес инновациялық қызметтің дамуына кеткен
шығындардың үлесінің елеулі
ұлғайғандығын көрсетеді. Бәсекеге
қабілетті инновациялық экономикаға көшу туралы бағыт
ЕО саммитінде 2000ж. наурыз айында Лиссабонда, ал 2002 ж. басында Барселона
қаласында, Еуропа Кеңесі инновациялық дамуды ынталандыру
туралы бірқатар нақтылы міндеттерді қалыптастырды.
Солардың ішінде 2010 ж ЕО елдерінде F3TKӘ жұмсалған
шығындардың үлесі ІЖО 1,9% - 3% өсті бұл өсім
алдыменен жеке сектордан бөлінген қаражаттың өсу
есебінен болды. АҚШ-та бұл мақсатқа 2,64%, Жапонияда –
3,01% бағытталған. Бұл елдердің үкіметі
шағын инновациялық кәсіпорындарды тікелей
қаржыландыруды, оларды ғылыми-техникалық ілгерілеуді
жылдамдату және экономикалық өсудің маңызды
көздері ретінде қарастырады [2].
Шағын бизнесті
инновациялық жандандыруды ынталандыру саясаты мемлекеттік
басқарудың барлық деңгейлерінде, үкіметтен бастап
муниципалдық деңгейге дейін жүргізіледі. Дамыған
елдерде шағын бизнеске қатысты мемлекеттік инновациялық
саясаттың басты бағыты, шағын фирмаларды қаржыландыру
көздеріне қол жеткізуді жеңілдетуге бағытталған
қаржылар ағынын реттеу болып табылады. Осыған байланысты
Еуропалық Одақ (ЕО) елдерінде инновациялық қызмет
саласында қаржылық ресурстар бағыттарының бірі
шағын инновациялық кәсіпорындарды қаржылық
қолдау тетігін қалыптастыру болып табылады.
Осылардың
барлығы инновациялық үдерістердің объективті
қаржылық уағдаластығын дәлелдейді. Іргелі
және қолданбалы ғылыми зерттеулерге өнеркәсіпте
инновациялық үдерістерді ынталандыруды қаржыландыру
көлемінің жеткілікті болуы мен кәсіпкерлік сектор
ғылымының интеграциялануы елдегі инновациялық
үдерістерді жандандырудың негізгі факторы болып есептелінеді.
Бірақта, бүгінгі нақты жағдайда елдегі өнеркәсіптік
кәсіпорындарда инновацияны жандандыру денгейінін төмен екендігін сипаттайды,
оның дамуына қажетті жағдай мен ынталандырудың
жоқтығы және ірі бизнес өкілдігінің бұл
қызметке мүддесінің жоқтығы байқалады.
Қазақстан
жағдайында инновацияның негізін құрушы зерттеулерді
қаржыландыру көлемінің әлі де болса жеткіліксіз
деңгейде екендігі байқалады. Тек сонғы жылдары ғана
елімізде ғылымды мемлекет есебінен қаржыландыру деңгейі
өсуде.
Зерттеу
көрсеткендей, инновациялық қызметті қаржыландыруда
ілгерлеудің болуына қарамастан, кәсіпорындарда инновацияны
жандандыру деңгейі айтарлықтай жоғары емес. Осы
жағдайлар және техникалық инновацияны қаржыландыру
көздерінің мұндай құрылымы өндірісті
қайта құрылымдау үшін қажетті кешенді
өзгерістерді жүргізу мүмкіндіктерін шектейтіндігі
байқалады. Бұдан басқа, кәсіпорындардың тек
меншікті көздерге бағытталуы жеткілікті мөлшерде сенімді
емес, өйткені өзін-өзі қаржыландыру инновациялық
қызметтерді іске асырудың төменгі деңгейін ғана
және салыстырмалы түрде орташа нәтижені қамтамасыз ете
алады.
Қаржыны
басқарудың тиімді жүйесін әзірлеуде тұрақты
түрде кәсіпорынның инновациялық даму мүддесін,
төлем қабілеттілігін және ақша
қаражаттарының жеткілікті деңгейде болуын қоса
атқару проблемасы туындайды. Сондықтан, қалыптасқан
экономикалық жағдайда ресурстарды тиімді орналастыру және
іздену өнеркәсіптік салаларды инновациялық-техникалық
дамытудың басты проблемасы болып есептеледі.
Өнеркәсіптің дамуы және Қазақстандық
технологияның қазіргі жағдайы мен ауқымына байланысты, бюджеттік қаржыландыру
арқылыбұл экономикалық проблеманы шешудің
мүмкіндігі жоқ. Кәсіпорындар өз тіршілік жағдайын
өздері қамтамасыз етіп және тиімді жұмыс істеу
үшін көп каналды инвестициялау көздерімен қамтамасыз
етілуі тиіс. Өнеркәсіптің инновациялық–техникалық
дамуын ресурстармен қамтамасыз ету бюджеттік, сондай-ақ бюджеттен
тыс қаражаттарды тарту есебінен іске асырылуы мүмкін.
Сонымен қатар,
кәсіпорынның меншікті қаражаты инновациялық
үдерістерді қаржыландырудың жалғыз көзі болмауы
тиіс. Қаржыландырудың маңызды көздерін бірі ретінде
қаржылық-өнеркәсіптік топтар және корпорациялар
түрінде ірі
құрылымдарды атап кетуге болады.
Инновациялық
үдерістерді қаржыландыруда
маңызды роль банктік несиелерге қатысты. Сонымен бірге, тура
несиелеу арқылы қаржыландыруда несиені қайтаруға кепіл
бола алатын мүліктің болуы сұрағы туындайды.
Бұдан басқа, пайыздарды сондай-ақ борыштардың негізгі
сомасын тұрақты төлеу қажет. Нәтижесінде
жобаның өтелімсіздігімен байланысты қауіпті тәуекел
туындауы мүмкін және жағдайдың сәтсіз дамуы
болған жағдайда компанияға толығымен кепілдік
мүліктен айырылу қауіпі туындайды. Сонымен бірге, атап кететіні,
Қазақстанда экспортқа бағдарланған кен
өндіруші өнеркәсіп салалары ынталылықпен несиеленеді.
Нақтысына келгенде, екінші деңгейлі банктер ғылымды қажетсінетін
өнімдерді, жоғары технологиялы өндірісіпен байланысты
тәуекелді (венчурлық) жобаларды қаржыландыруға аса
ынталылық білдірмейді. Сол себепті коммерциялық банктер тікелей
қаржыландырудан басқа қаржылық лизинг тетіктері
арқылы әрекет етуді қалайды.
Республикада
инновациялық қайта құрудың айтарлықтай
маңызды мәселесі болып нақтылы активтері бар ғылыми
негізделген әзірлемелер және зерттеулер, құрылымдар
нәтижелерімен байланысты инновациялық жобаларды өндірісте
игеру мәселесі. Инновациялық жобаларда болашақ өнімдер
немесе технология туралы идеядан басталатын тауар өнімдері нысанында
түпкілікті өнімдердің болмауымен байланысты қарызгер
жағынан ешқандай кепілдік берілмейді. Жоғары деңгейлі
тәуекелдікте қайтадан басталатын жаңа технологияға
бағытталған инновациялық жобалар шағын фирмаларға
өз қызметін тоқтатуға мәжбүр етеді.
Сондықтан көбінесе ҒЗТКӘ нәтижесіне негізделген,
дайын технологиялық әзірленімдер нарықта сұраныс
таппайды. Бұл инновациялық жобалардың өзіндік
ерекшелігі, оларды қаржыландарудың алуан түрлілік
көздерін анықтап берді.
Республиканың
коммерциялық банктері инновациялық жобаларды несиелеу субъектісі
ретінде үлкен тәуекелдіктермен байланысты және олардың
түпкі нәтижелерінің белгісіздігіне қарай несиелеу
субъектісінен шығарылады. Бұл жағдайда «Қазақстан
Республикасының 2003-2015 жж. индустриалдық-инновациялық даму
стратегиясы» туралы қабылдаған Жарғысының
уақытылы қабылдануының айқын екендігі, онда
инновациялық қайта құруды қаржыландырудың
баламалы көзі ретінде, венчурлық инновациялық қорды
(венчурлық капитал) құрудың қажеттілігі
көрсетілген.
Венчурлық
капитал бизнесті кеңейтуге немесе оның дамуының
бастапқы кезеңінде тұрған жеке меншікті
компанияға қаражаттарды салу нысанын және тікелей
инвестициялау үшін капитал көзі екендігін көрсетеді. Венчурлық
қаржыландырудың тікелей қарыз алуға немесе
борышқорлық міндеттемелерді шығаруға қатысы
жоқ, ол фирманы сатумен байланысты немесе кәсіпкермен меншікті
бизнестің белгілі бөлігін басқа фирмаға немесе
тұлғаға үлескерлік қаржыландыру нысаны ретінде
қаралады. Венчурлық капиталдың инвесторы болып әлбетте
венчурлық қорлар, инвестициялық компаниялар,
инвестициялық жарналар және зейнетақы қорлары,
басқадай ұйымдық ұжымдар инвесторлары немесе тез дамып
келе жатқан фирмаларға өз капиталын салуға дайын жеке
тұлғалар бой көрсетеді.
Тәуекел
(венчурлық) инвестициялау жеке, шағын және орта, немесе
олармен ешқандай кепіл затсыз жекешелендірген кәсіпорынды
қаржыландырудың баламалы нысаны ретінде жүзеге асырылады.
Фирмаларды венчурлық қаржыландырудың артықшылықты
ерекшелігі болып оның салған қаражатының
қайтпайтын жағдайында инвестормен тәуекелдікті келісімшартты
тіркеудің қажеттігі туындайды. Бұдан басқа,
венчурлық бизнеске келесідей қасиеттер тән: өтімсіздік,
ағымдағы нарықтық құнды
анықтаудың күрделілігі, венчурлық жобаны іске асыру
тәуекелдігі және өткендегі табыстылық туралы
ақпараттың шектеулігі.
Венчурлық
қорлар немесе компаниялар ең бастысы өз капиталын акциялары
қор нарығында еркін сатылмайтын айналымда жоқ,
фирмалардың капиталына салады, олар акционерлер арасында
таратылған. Инвестициялар акционерлік қоғамның
акционерлік капиталына немесе инвестициялық несие нысаны ретінде 3 тен 7
жыл орташа мерзімді кезеңге бытыстың шараларына байланысты
бағытталады. Тәжірибеде, бірақта, венчурлық
инвестициялаудың құрамдастырылған нысаны жиі кездеседі,
нәтижесінде қаражаттың бір бөлігі акционерлік
капиталға, қалған бөлігі инвестициялық несие
нысаны ретінде пайдалануға беріледі.
Венчурлық
қаржыландыру үшін жоғары кәсіпкерлік тәуекел
деңгейі, сондай-ақ венчурлық үдеріске қатысушылар
арасында оны таратудың ерекше әдістері сипатты. Бұндай
қаржыландырудың басты нәтижесі тек пайда алу ғана емес,
сондай-ақ кейбір техникалық жаңалықтарды (инновацияны)
іске асыру арқылы компанияның құнын күрт
ұлғайту арқылы әлеуетті бәсекелестермен
салыстырғанда өзіне нарықтық артықшылықты
қамтамасыз ету. Инвестициялық қаржыландырудың бұл
түрі компанияның нарықта нақтылы жайғасымы нашар,
қаржылық ресурстары жеткіліксіз болып өтімділікті активтерге
кепіл-заттарының болмауы жағдайында, яғни
дәстүрлік несие және капитал тартудың биржалық
нысаны компания үшін қол жетпейтін жағдайда, компанияның
өмір сүру кезеңінің ертерек кезеңінде
қосымша бастапқы капиталды тартуға мүмкіндік тудырады.
Венчурлық капитал әлбетте идеяны енгізуге немесе идеяны патенттеу
үшін қолданылады. Ол сондай-ақ қаржыландырудың
бірнеше жалғасатын кезендерінде коммерциялық өндіріс
қалпына келгенше өндірісті жалғастыру үшін пйдаланады.
Өнімдерді коммерциялауды ары қарай қаржыландыру және
соның негізінде жаңа бұйымдар шығару әлбетте
дәстүрлі инвестициялау арқылы іске асырылады.
Жеке венчурлық
қаржыландыруды тартудың негізгі нысаны кәсіпорынмен
нарықтан тыс акцияларды шығарып, оларды қаржылық
ресурстарга айырбас ретінде венчурлық қорға немесе тұра
инвестициялық қорға беру. Соныменен, венчурлық қаржыландырудың
күрделі тетігін пайдаланудың мүмкіндігі бар, егер де компания
иелеріне кейінірек жеке инвесторлардың үлесін сатып алу үшін
опцион берілсе. Кәсіпорынның кемелдігі артып және
тәуекелдігі азайған сайын кәсіпорынды қаржыландыру
жағдайының қатаңдығы бәсеңсиді:
осыған байланысты бастапқы кезде жеке инвесторлар
бақылауға жақын үлесті алуға тырысса, кейінгі
кезеңдерде олардың пакет акцияларына шектеу қоюды азайту
туралы ұсыныс жасауы мүмкін. Осыған сәйкестікте
венчурлық қаржыландыруды тартудың маңызды факторлары
болып жобаның әлеуетті табыстылығын бағалау және
компанияның құнын ұлғайту болып табылады.
Венчурлық қорлардың қаражатын негізінен жоғары
технологиялық компанияларды қаржыландыруға сондай-ақ,
инновациялық әрекетпен айналысқан нарықтық болашағы
және әлеуеттік өсуге мүмкіндігі бар шағын
фирмалар пайдаланады.
Венчурлық
инвестиция негізінен акционерлік қоғамның капиталына немесе
акциялар пакеті үлесіне айырбасқа бағытталады,
сондай-ақ инвестициялық несие нысаны ретінде орташа кезеңге –
үш жылдан жеті жыл аралықтағы мерзімге беріледі.
Тәжірибеде, венчурлық инвестициялаудың құрамдастыру
нысаны көбірек таралған, бұл жайда қаражаттың бір
бөлігі венчурлық кәсіпорынның акционерлік капиталына
салынады, ал басқа бөлігі инвестициялық несие нысаны ретінде
пайдалануға беріледі.
Венчурлық
компанияны немесе қорды басқарушы венчурлық капиталист
меншікті қаражатын компанияға салмайды, оның сатып
алған акциялары, әлбетте, бірлестірілген инвесторлармен және
кәсіпкерлердің арасында делдалдықты атқарады. Бұл
– инвестициялау тұрпатының маңызды ерекшелігінің бірі.
Бір жағынан, венчурлық капиталист инвестиция салуға
объектілерді таңдау үшін дербес шешім қабылдайды, директорлар
кеңесінің жұмысына қатысады және
компанияның таңдаған бизнестің кеңеюін
қамтамасыз етеді. Басқадай жағынан, инвестицияның
орындалуы туралы соңғы шешімді инвесторлардың мүддесін
қорғаушы инвестициялық комитет қабылдайды. Түпкі
нәтижеде венчурлық инвестормен алынған пайда инвесторлар
иелегінде болады. Ол тек алынған пайданың бір бөлігіне
ғана иелік етеді.
Венчурлық
қорларға салым ұзақ мерзімді негізде
болатындықтан, оларға ұзақ мерзімді капитал
көздеріне яғни: компанияларды сақтандыру қаражаттарына,
зейнетақы қорларына, жеке тұлғалар және
ұзақ мерзімді банктік капиталғақол жеткізуі қажет.
Бірқатар басқа көздерден қаржыландыру
технологиясының дамуына, өндірістің кеңеюіне және
басқадай стратегиялық бағдарламаларға
қаражаттарды тікелей салумен байланысты. Оларға
корпорациялардың, мемлекеттік мекемелердің, халықаралық
агенттіктердің, ғылыми мекемелердің қаражаттарын
жатқызуға болады. Соныменен, венчурлық инвестицияның
тәуекелдік сипатына қарамай, салынған
қаражаттардың қайтарымдылық деңгейі өте
жоғары болуы мүмкін.
Қазақстанда
венчурлық индустрияның табысты дамуы үшін келесі шарттар
қойылады:
-
Венчурлық қызметке қатысты арнаулы
талаптар енгізілмеуі тиіс, мысалы, лицензиялау;
-
Заңнамада (азаматтық) ұйымдық –
құқықтық нысанды қарастырғанда
венчурлық капиталға біріктірілген, венчурлық қорлар
қызметінің, сәйкестікте айырмашылығын көрсеткен
жөн;
-
Венчурлық жобадан шығуына байланысты
венчурлық инвестордың табысына салықтық
жеңілдікті заңды түрде белгілеу.
Венчурлық
нарықты мемлекеттік реттеу тетігі, отандық венчурлық
бизнестің табысты дамуына қажетті жағдайлар келесі алғы
шарттан шығуы керек:
-
Әлеуетті институционалдық
инвесторлардың (венчурлық қорлар, сақтандыру
компаниялары) жеткілікті көлемде қолда бар бос капиталының
болуы;
-
Іріленген коммерциялық әлеуетті отандық
венчурлық жобалардың болуы;
-
Венчурлық қаржыландыруға үміткер,
капитал мен фирманың арасын байланыстыруға қабілетті
кәсіпқой менеджерлердің бар болуы;
-
Елеулі сыйымдылығы бар, төлем қабілетті
және фирмалардың әлеуетті тауарларын қабылдауға,
венчурлық жобаларды жүзеге асыратын тұтыну
нарықтарының бар болуы;
-
Венчурлық инвесторға жобадан мүмкінді
шығуын және инвестицияның өтімділігіне жағдай
тудыруды қамтамасыз етуші биржадан тыс бағалы қағаздар
нарығының болуы.
Отандық
венчурлық индустрияның табысты дамуының кейбір алғы
шартын қысқаша түсіндірейік. Әлеуетті
институциондық инвестордың жеткілікті көлемде қолда бар
капиталының болуы туралы сөз еткенде, атап кететіні,
Қазақстанда венчурлық капитал өз жайғасымын
нығайту туралы алғашқы қадамын жасауда.
Сондықтан, кез-келген дағдарыс ұзақ мерзімді несиелер
туралы ұсыныстардың бірқатар төмендеуіне әсер
етеді, әлеуетті венчурлық инвесторлар үшін
инвестициялық жобалардың құнын күрт
қысқаруына әсер ету арқылы Қазақстанда
венчурлық капиталдың жайғасымыныңнығаюына
ықпал етеді.
Венчурлық
индустрияның табысты дамуының екінші алғы шарты –
аумақты коммерциялық әлеуеті бар венчурлық
жобалардың болуы қажет, атап кететіні,
Қазақстандық фирмалар, әсіресе экономиканың
шикізат секторы бәсекеге қабілетті технологиялық жобалар
саласында нақтылы ғылыми – техникалық әлуеті бола
тұра, венчурлық капитал үшін мүдде объектісі болуы
мүмкін. Мысал ретінде шетелдік венчурлық қорлардың
қатысуын қарауға болады.
Әлбетте, венчурлық
қаржыландыру жүйесінің міндеті бойынша, ұйымдық
құрылымы және жұмыс істеу тетігі венчурлық
инвестициялық үдерістерді тұрақты және
ұдайы өндіріс негізінде тиімді жүзеге асыруды
қамтамасыз етуі тиіс. Бірақта, басқадай инвестициялық
ресурстардан айырмашылығы, венчурлық капиталдың өзіне
тән өміршеңдік кезеңінің белесі болады және
олардың барлығы бірмезгілде өтпейді. Бұдан басқа
, венчурлық инвестицияны қайтарудың өзіндік ерекшілігі
бар, және айырмашылықты нысанда оның инвестициялық
жобадан «шығуы» іске асырылады.
Демек,
венчурлық инвестициялау жүйесі өзіне аталған
«шығулардың» бөгетсіздігін қамтамасыз етуші
құрылымдарды және тетіктерді қосуы тиіс. Ал бұл
әрекет тікелей бағалы қағаздар нарығымен
байланысты. Сондықтан, биржадан тыс бағалы қағаздар
нарығының болуы маңызды, бұл венчурлық
инвестордың жобадан мүмкінді шығуын қамтамасыз етеді
және инвестицияның өтімділігіне жағдай жасайды.
Қазақстанда
инвестициялық жағдайларды және инновациялық
әлеуетті талдау көрсеткендей, венчурлық қаржыландыру
жүйесінің ұлттық экономикаға инвестицияның
түсуінің қуатты қосымша көзіне айналуына елеулі
мүмкіншілігі бар. Сонымен, шетелдік инвестицияларды тартудың
бұл саласына, мемлекет тарапынан және жеке бизнес жағынан
қажетті көңіл бөлінсе, шетелдік инвесторлар
сондай-ақ, отандық кәсіпкерлер пайдалы жұмыс істей
алады.
Венчурлық
қаржыландырудың және венчурлық
кәсіпкерліктің дамуы Қазақстан экономикасына
тұтастай кешенді міндеттерді, стратегиялық маңызды,
жағымды, сапалы өзгерістерді шешуге жағдай тудырады.
Біріншіден, бұл қосымша инвестициялар ағынын молайтады.
Екіншіден, қаржылық тұрақсыз компаниялардың
экономикасын сауықтыруға мүмкіндік тудырадыжәне
ұлттық инновациялық әлуеттің белсенділігін
арттырып, ақырындап оны негізгі «локомативке» айналдыру арқылы
отандық экономиканы дамытып, оның салықтық және
экспорттық базаларын кеңейтеді. Үшіншіден, қазіргі
нысан және экономикалық бағыттың белсенділігінің
негізінде Қазақстандық және халықаралық
кәсіпкерлік орта бір-бірімен жақындасады және тікелей
инновациялық өнімдерді әзірлеушілермен өзара байланыс,
пайда болады. Венчурлық капиталмен Қазақстандық
кәсіпкерлер текқана батыстың ақшасын алып қоймай,
сонымен қатар, алдынғы қатардағы басқару тәжірибесін
алады және компанияға бақылауды өз қолында
сақтай отырып меншікті технологиялық әзірлемелерді
халықаралық коммерциялау үшін қажетті кеңейтілген
іскерлік байланыстар жасалынады.
Әдебиеттер:
1.
2005-2015 жж Қазақстан Республикасының
Ұлттық инновациялық жүйесінің дамуы және
мемлекеттік бағдарламаны қалыптастыру. -Астана, 2004 қараша,
- 11 б.
2.
Вартаньян К.А. и др. Инвестици в инновационный процесс. http://www/nw-innovations.ru/analitikaljrgformi/list3/text/tema3.html.
3.
Венчурная
финансирование инновационных проектов / Общ.ред. и сост. к.ю.н.
А.М. Балабақ к.п.н. М.А. Балабақ. - М.: АНХ,
2011-247 с.
Резюме
В статье авторами
исследованы проблемы развития и финансирования инновационных венчурных
проектов. Выявлены основны недостатки в тенденции финансирования системы
инновационных венчурных проектов в Казахстане и изложены видения по данному
вопросу.
Curriculum vitae
In the article the
authors researched the problem of development and financing of the innovational
venture projects. There have
beenhighlighted main drawbacks of the tendencies of financing of the
system of innovational venture projects in Kazakhstan, and authors viewpoints
on this question have been disclosed.