Biologiczne nauki

O poziomie świadomości i wiedzy studentów medycyny na temat wpływu palenia tytoniu oraz spożywania alkoholu na ich stan zdrowia.

Ruden V.V., Zaremba N.I., Gutor T.G.

Ukraine, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny imienia Danila Galickiego

Abstrakt. W pracy przeanalizowano zdrowie studentów wyższych szkół medycznych oraz wpływ palenia tytoniu i nadużywania alkoholu na jego stan. Znaleziono istotne różnice w zależności od płci i psychologicznego poziomu rozumienia wpływu uzależnień na organizm. W szczególności udowodniono, że studenci mający pełną świadomość wpływu tytoniu i alkoholu na organizm, są mniej narażeni na działanie tych czynników ryzyka.

Słowa kluczowe: student medycyny, zdrowie, psychologia, uzależnienia.

Wprowadzenie. Tworzenie podstaw teoretycznych i umiejętności zawodowych przyszłych lekarzy, na etapie ich kształcenia w uczelniach medycznych, wymaga nie tylko systematyczności i wysiłku w zdobywaniu wiedzy, ale również istotne jest kształtowanie postaw, które pozwalają zachować dobry stan zdrowia studentów [1,2,4]. Ważnym elementem jest kształtowanie postawy zdrowego stylu życia oraz uświadamianie przyszłych lekarzy o skutkach wpływu używek na ich organizmy [3,5].

Cel. Poznanie poziomu świadomości studentów na temat wpływu szkodliwych nawyków na organizm człowieka w procesie kształtowania postaw prozdrowotnych.

Materiały i metody. Badania zostały przeprowadzone na podstawie opinii 243 studentów (p<0,05), czwartego roku medycyny LNUM, za pomocą specjalnie opracowanego programu pt. „Ankieta na temat szkodliwego wpływu czynników ryzyka na organizm w codziennym życiu człowieka”. Uzyskany na podstawie przeprowadzonej ankiety materiał badawczy, poddano analizie za pomocą metod statystycznych, matematycznych oraz strukturalno – logicznych, biorąc pod uwagę zasady spójności.

Wyniki badania. Ankietowani dokonali samooceny stanu zdrowia a analiza wykazała, że 55,97 ± 3,18% ankietowanych określiło swój stan zdrowia jako zadowalający, a 33,74 ± 3,03% uznało, że ich stan zdrowia jest dobry. Jednakże, 9,47 ± 1,88% ankietowanych uważa, że ich stan zdrowia jest słaby, natomiast 0,82 ± 0,58% przyszłych lekarzy oceniło swój stan zdrowia jako bardzo słaby.

W trakcie badań udowodniono, że większość przyszłych pracowników służby zdrowia (99,18 ± 0,58%) świadomie zgadza się, że zdrowy styl życia ma bezpośredni wpływ na zdrowie człowieka, jednak 0,82 ± 0,58% respondentów zgadza się z tym stwierdzeniem, ale na poziomie podświadomości.

Stwierdzono, że 97,12 ± 1,07% ankietowanych ma świadomość negatywnego wpływu palenia tytoniu na własne zdrowie, a 1,65 ± 0,82% ankietowanych ma intuicyjną świadomość o negatywnym wpływie tego czynnika na organizm, natomiast 1,23 ± 0,71% studentów z powodu ignorancji nie stara się przeanalizować wpływu palenia tytoniu na ich zdrowie.

W proponowanej skali 10-punktowej, przyszli lekarze wypowiedzieli się, że palenie, średnio negatywnie wpływa na ich zdrowie z mocą 3,02 ± 0,20 pkt. Stwierdzono pewne (p<0,01) wartości różnicy średniej punktów w zależności od poziomu percepcji zwyczaju: u osób, które są świadome i zdają sobie sprawę ze szkodliwości palenia tytoniu , punktacja wynosiła 2,97 ± 0,20, podczas gdy studenci, którzy intuicyjnie sądzą, że palenie jest szkodliwe osiągnęli poziom 4,25 ± 0,18 pkt, natomiast u ankietowanych nieświadomych szkodliwości czynnika punktacja wzrasta do 5,00 ± 0,11 pkt. Jednak istotna różnica dotycząca wpływu palenia na organizm ankietowanych studentów przy podziale według płci nie jest udowodniona (p>0,05): u mężczyzn średni wynik to 3,28 ± 0,32, a u kobiet 2,86 ± 0,26 punktów.

W przypadku osób deklarujących dobry stan zdrowia poziom wpływu palenia na organizm osiągnął 2,61 ± 0,32 pkt, podczas gdy respondenci z zadowalającym stanem zdrowia – 3,28 ± 0,28 pkt, ankietowani oceniający swój stan zdrowia jako słaby – 3,48 ± 0,62 pkt, natomiast studenci z bardzo słabym stanem zdrowia 0,00 pkt.

Następnie poddano analizie zrozumienie przez studentów medycyny szkodliwości wpływu alkoholu na zdrowie. Stwierdzono, że 90,12 ± 1,91% ankietowanych ma świadomość negatywnego wpływu alkoholu na ich zdrowie, a 8,23 ± 1,76% respondentów podświadomie zdaje sobie sprawę z negatywnego wpływu tego czynnika na zdrowie natomiast 1,65 ± 0,82% ankietowanych studentów nie próbuje nawet analizować tego zagadnienia.

Studenci medycyny ocenili negatywny wpływ alkoholu na organizm na poziomie 2,72 ± 0,15 punktów procentowych, gdzie mężczyźni otrzymali 3,40 ± 0,22 pkt, (p<0,05) a kobiety 2,30 ± 0,18 pkt.

Udowodniono (p<0,01) różnicę znaczenia średniego poziomu negatywnego wpływu alkoholu na organizm w zależności od sposobu postrzegania danego czynnika: osoby, które świadomie rozumieją szkodliwość alkoholu osiągnęły 2,55 ± 0,14 pkt, podczas gdy badani studenci pojmujący wpływ czynnika intuicyjnie, podnieśli próg punktowy do 4,60 ± 0,16 pkt, natomiast respondenci nieświadomi szkodliwości alkoholu uzyskali 4,25 ± 0,13 pkt.

W tym przypadku, u osób deklarujących dobry stan zdrowia, poziom wpływu alkoholu na organizm osiągnął 3,18 ± 0,24 pkt, podczas gdy u studentów z zadowalającym stanem zdrowia – 2,51 ± 0,20 pkt, respondentów deklarujących słaby stan zdrowia – 2,22 ± 0,36 pkt, a ankietowanych oceniających swój stan zdrowia jako bardzo słaby 3,00 ± 0,06 pkt.

Wnioski. Wyniki badań socjologicznych, przeprowadzonych wśród studentów medycyny uprawniają do stwierdzenia, że:

1. Istnieje istotna różnica (p<0,01) stopnia świadomości negatywnego wpływu palenia tytoniu oraz picia alkoholu na organizm studentów medycyny na podstawie ich świadomości o szkodliwym wpływie wskazanych złych nawyków. Jednoznacznie wynika z tego, że studenci, którzy mają świadomość szkodliwości ujętych w badaniu czynników ryzyka, rzadziej po nie sięgają, a tym samym bardziej dbają o własny stan zdrowia.

2. Opracowanie i wdrożenie organizacyjnego oraz funkcjonalnego modelu uświadamiania o szkodliwości czynników ryzyka, w oparciu o poziom własnej świadomości, jest jednym z podstawowych wyznaczników poprawy stanu zdrowia studentów.

Bibliografia

1. Martin J. The proper use of legislation in the promotion of health and prevention: experiens and appraisal of a public health physician. In: Health legislation at the dawn of the XXIst century/ International Digest of Health Legislation, special issue. - 1998. - Vol. 49, № 1, - Р.179-206.

2. Pinet G. Health challenges of the 21st century: a legislative approach to health determinants // Health legislation at the dawn of the XXIst century. - Р. 139.

3. Борисенко Н.Ф., Мовчанюк В.О., Меламент Л.Е., Рудь Г.В. Основные направления работы по формированию здорового образа жизни//Лікарська справа. - № 5/6. - С.181.

4. Быховская И.М. Здоровье как практическая аксиология тела // Мир психологии. - 2000. - №1(21). - С.82-89.

5. Сидоренко Г.И., Кутепов E.H. Роль социально-гигиенических факторов в развитии заболеваний среди населения. // Гигиена и санитария. - 1997. - № 1. - С.З-6.