Магистрант Ибикенова Айзере

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Қазақстан, Астана

Силикатты кірпіш өндірісінің өзіндік құнын төмендету

Аннотация. Мақалада құрылыс материалдарын дайындауда силикатты кірпіш өндірісінің өзіндік құнын төмендетудің жолдары жан-жақты қарастырылады.

Кілт сөздер: силикатты кірпіш, әкті-шлакты силикатты кірпіш, кварц, әкті-күлді силикатты кірпіш, қуыс кремний кірпіш, түсті силикат кірпіш, минералды табиғи құм.

Кірпіш – ең ежелгі құрылыс материалдарының бірі. Қазіргі заманға дейін, сазға кесілген соломаны қосу арқылы, күйдірілмеген кірпіш өндіру басым болса, күйдірілген кірпіш өндіру өте терең уақытта өндірілген. (Мысырдағы құрылыс, б.э.д 3-2 мыңжылдық). Қазіргі уақытта кірпіштің 80%-дан астамын жылдық есеп бойынша жұмыс жасайтын мекемелер өндіреді. Олардың арасында, өнімділігі жылына 200 млн. дана болатын, үлкен механикаландырылған зауыттар жұмыс жасайды.

Қазақстанда Ақтөбе облысында силикатты кірпішті өндіреді. Ол өзінің шикізаттардың ыңғайлы орналасқанымен ғана емес, өнімді іске асырудың қолайлы жері екенімен көзге түседі.Қазіргі кезде фасадтарды әрлеуге арналған бояғыштар көптеп шығарылуда. Бұл силикатты кірпішке кез-келген түс беруге мүмкіндік береді. Қабырғаларды силикатты кірпішпен қалау бүгінгі таңда кең үрдіс алып отыр. Силикатты кірпіш әкті-шлакты және әкті-күлді болып екіге бөлінеді. Олар басқа қарапайым силикатты кірпіштерден төмен тығыздығымен және жақсы жылуоқшаулағыш қасиеттерімен ерекшеленеді. Оларды дайындау үшін құмның орнына күлді немесе шлакты қолданады [1].

Шикізаттардың негізгі түрлеріне: силикатты кірпіш, құрылыс әгі, уатылған бор, газо-силикатты блоктар, газо-бетонды плиталар және мастика жатады, ал зауыттың негізгі цехтарына: силикатты цех, таулы цех, майда әкті цех, техникалық бор цехы және герметик цехы жатады. Отын ретінде табиғи газ колданылады, жылу сыйымдылығы 7986 ккал/м3.

Силикатты кірпіш өндірістік силикат кірпіш, керамикалық силикат кірпіш болып та бөлінеді [2]. Силикатты кірпіш – қабырғалар мен арақабырғаларды салу үшін пайдаланылатын экологиялық таза материал. Құрамдас дәстүрлі арнайы пигменттер қосылса, ақ және түрлі-түске боялады. Қызыл керамикалық кірпіш баға жетпес құрылыс материалдарының бірі саналады.

Бүгінгі таңда нарықтық экономикадағы бәсекелестік пен баға саясатының еркін даму мүмкіндіктеріне қарай, табыс деңгейіне әсер етуші фактор ретінде және басқарудың негізгі құралы ретінде өзіндік құнның рөлі арта түсуде.

Осы орайда, силикатты кірпіштің ең үздік техникалық және экономикалық көрсеткіштері бар. Силикат кірпіш ғимараттың өндіру процесі 15-18 сағатқа, керамикалық кірпіш өндіретін 5-6 күнге созылады.

Осылайша, «ақ» кірпіштен өндірістік аз уақытты алады және арзанға түседі. Сондықтан, құм-силикат кірпіштен бағасы әдетте 15-30% -ға «қызыл» кірпіш бағасынан төмен [3].

Силикатты кірпіш өндірісінің өзіндік құны зауыттың өндірістік-шаруашылық қызметін сипаттайтын негізгі экономикалық көрсеткіштердің бірі бола отырып, кәсіпорын табысының қалыптасуына, қорлар мен резервтердің жасақталу деңгейіне ықпал етіп қана қоймайды, сонымен бірге салық салу жүйесіне де әсерін тигізеді. Өндіріс шығындары мен өзіндік құн жөніндегі мәліметтер бұрын бухгалтерлік есеп жүйесінде жинақталып, өзінің мазмұнына қарай орталықтанған басқару экономикасының талаптарына жауап бергендiктен, мемлекеттік орталық бағаландыру мақсаты үшін өндіріс процесіне жіберілген барлық шығындар туралы және силикатты кірпіш өнімінің жалпы өндірістік нақты өзіндік құны туралы ақпараттарды алумен шектеліп отырды.

Ал қазіргі кезде нарықтық қатынастар жағдайында силикатты кірпіштің бағасы нарықта қалыптасқан сұраныс пен ұсыныс механизмдері арқылы айқындалады. Соған байланысты ұйымдар силикатты кірпіштің өзіндік құнына енгізілетін шығындар тізбесін отандық бухгалтерлік есеп стандарттары мен халықаралық қаржылық есеп стандарттарының әдістемелік ұсынымдарына сәйкес өздері белгілеу керек.

Силикатты кірпіштің өзіндік құны объективтік көрсеткіш болып саналады және ол қандай да бір нормативтік актілердің мазмұнына тәуелді болмайды және оның мазмұны бірнеше экономикалық ұстамдарға негізделіп анықталады, яғни силикатты кірпіштің өзіндік құны ұйымның өндірістік қызметімен байланысты болуға тиісті, яғни өнімнің, жұмыс пен қызметтің өзіндік құндарына өндіріс процесімен байланысты шығындар енгізіледі. Өндiрiстiк қызметке қатысы жоқ шығындар өндірістік емес шығындар категориясына жатқызылып, өзіндік құнның құрамына қосылмайды.

Екіншіден, силикатты кірпіште жақсы дыбыс оқшаулау және төмен жылу бар. Бұл жоғары жылу және дыбыс оқшаулағыш сипаттамаларын сақтай отырып, ғимарат үшін силикат кірпішті қабырға жұқа болуы мүмкін. Құрылыс толық еңбекке пайдаланылатын, және қуыс кремний кірпіш, егер, ол сондай-ақ «жарық» қабырғаларын қабылдау, іргетасқа қысым төмендетеді, бірақ күшті.

Үшіншіден, құм-әк кірпіш қабырғалары таныту келбеті бар және қосымша әрлеуді талап етпейді [4]. Жиі арнайы пигменттер, сонымен байланысты витраждар, силикат кірпішті пайдаланған қабырғаларды қалау үшін кез келген түсті болуы мүмкін. Кемшіліктер қатарында силикат кірпіш керамикаға қарағанда суға қарсылығы, өртке төзімділігі және беріктігі төмен. Ол негізінен, камин пешіне және құбырлар төсеу үшін ғана пайдаланылады, сондықтан ылғалдылығы жоғары немесе экстремалды температура жағдайында, силикат кірпішінің тығыздығын азайту керек болады.

Бірақ жалпы, силикат кірпіш ГОСТ талаптарына сәйкес жасалады. Біздің климаттық жағдайларда салу үшін оңтайлы қолайлы сенімді, экологиялық таза және салыстырмалы түрде қымбат емес материал.

Силикат кірпіш құм (шамамен 90%), әк (шамамен 10%), және қоспалардан тұрады. Олар тас және армотас сыртын және ғимараттар мен құрылыстардың ішкі қабырғаларын төсеу үшін, сондай-ақ плиткалар үшін пайдаланылады. Лайм кірпіш ылғалды сіңіріп, сондай-ақ ылғал кірпіш компоненттерін жоғары температуралы ыдырау ретінде жоғары температурада муфталар, сондай-ақ, қабырғалар үшін жоғары ылғалдылықта пайдаланылмайды. Лайм кірпіш жоғары механикалық беріктігі және жылу өткізгіштігінің (керамикалық қарағанда) жоғарылығымен сипатталады.

Силикат өнімдерінің күші дайындалған мынадай кластар болып табылады: 75, 100, 125, 150, 250, 300 [5].

Өнімнің орташа тығыздығы толық еңбекке, кг/м3 және тығыз 1500 кг орташа тығыздығы кеуекті бөлінуіне байланысты 1500-ден астам кг/м3 керамикалық кірпіш ретінде, силикат бет және қарапайым құрады. Бетке өнімдері unstained (түсті, олар оның дайындалуы қол жетімді шикізат) тегіс өндіріліп боялған немесе боялған бетінің graney Silikatny бет кірпіші экологиялық таза өнім болып табылады.

Техникалық және экономикалық параметрлеріне сәйкес, ол саз кірпіш көп жоғары болып табылады. 5 -6 күн және одан да көп - саз кірпіш өндірісінде, ал оны өндіру 15-18 сағатта жүргізіледі. 15 - 40% - екі рет еңбек және отын және құнын төмендетті. Алайда, құм-әк кірпіш отқа, химиялық төзімділігі, суық қарсылық, су қарсылық, бірнеше жоғары тығыздығы мен жылу өткізгіштігі аз.

Силикат кірпіш күші азаяды тұрақты ылғалдандыру жағдайында. Бірнеше мөлшерде өндірілетін Lime кірпіш: * 120-250; * 65m; 250; * 120; * 88mm, және басқа да түрлері.

Calc-күл кірпішін сапасы мен тұтынушылық қасиеттерін жақсарту үшін стандартты құм-силикат кірпішпен, сондай-ақ әр түрлі бояғыштармен бірге ұсынылады. Лайм-күл кірпіште 20 - 25% әк және 75 - 80% күл бар, өндіру технологиясы сондай-ақ силикат кірпішті өндіру секілді. 1400 - 1600 кг/м3, жылу өткізгіштік - тығыздығы 0,6 - 0,7 Вт/(м C).

Кірпішті аз қабатты сондай-ақ жоғарғы қабатты ғимараттар салуда қолданылады. Бір-әк кірпіш, құм-әк кірпіш бір жарым және Feb: көпқабатты ғимараттардың тірек қабырғаларын салу үшін пайдаланылатын силикат кірпіштен жылы болады. Сондай-ақ, бұл шынында да интерьер бөлімдер дайындау үшін пайдаланылған. Әк кірпішті сумен жанасатын және жоғары температура әсеріне ұшырайтын, ұңғымаларды, каминдер, түтiн мұржалары құрылысына пайдалануға рұқсат бермейді.

Силикат кірпішін өндіру құм қоспасы, әк және басқа да кейбір қоспаларды қолдану арқылы жүзеге асырылады, нәтижесінде алынған зат 170-200 градус температурада су буының әсерінен және 8-12 қысымына ұшырайды. Силикат кірпішін өндіру бүгінгі техника және технология заманында оны түссіз етіп жасауға мүмкіндік береді, түсті пайдалану арқылы ақ құм-әк кірпіш, сондай-ақ түрлі түсті силикат кірпішін өндіреді.

Түсті силикат кірпіш, әдетте, сыртқы қаптау ғимараттар үшін пайдаланылады. Қазіргі уақытта арнайы бояулар, хост бізге силикатты кірпіш түсін және реңк беруге мүмкіндік береді. Кең таралған силикат кірпіші түрлерінің көпшілігі негізінде қабырғаларды безендіруге арналған.

Силикат кірпіш сонымен бірге әк-қож және әк-күл кірпіш болып бөлінеді. Олар дәстүрлі кремний кірпіштен тығыздығы төмен және жақсы жылу оқшаулағыш қасиеттерін ерекшеленеді. Оларды дайындау үшін қож немесе күл орнына кварц құмы пайдаланылады.

Кірпіштіің негізгі сипаттамалары: күші, мықтылығы мен қуыстары болып табылады. Кірпіштің күшін оның белгілері арқылы анықтауға болады. Мысалы, бренд M - 100 ғимарат кірпіш 1 ш.м. 100 кг жүкке шыдай алады дегенді білдіреді, және бренд M - 125 - жүктеме 125 кг екенін. (- 15, F - 25, F - 35, F - 50, F - 100 немесе одан да көп F) индексі F анықталады. Frost кірпішінің индексі қату/еруі циклдарын көрсететін кірпіш болды. Hollow блоктарын бірден анықтауға болады: жылуды өте жақсы сақтайды және тесік құрылымына сәйкес ең жеңіл болып саналады (тесіктері бар жеңіл, төмен жылу өткізгіштік), банджо және газдалған Brick қатты кірпіш болып табылады, силикат кірпішінен белгілі артықшылығы бар, mezhkvartirnyh ішкі қабырғалардың ғимаратында өте қажетті болып табылады, өйткені оның жоғары дыбыс өткізбейтін қасиеттері бар. Әк кірпіш қатты және қуысты болуы мүмкін, қуысты силикатты кірпіштің қабырғалары қалың болуы мүмкін емес, бірақ, соған қарамастан жылуды жақсы сақтайды. Силикат кірпіштің негізгі минералды табиғи құм кварц болып табылады. Алайда, кварцты құм таза сирек болып табылады. Кварц құмымен қатар табиғи далалық шпат, сазды минералдар, карбонатты, слюдадан, темір оксидтері, т.б. бар. Құм түйірлерінің өлшеміне байланысты бөлінеді: үлкен - 2,5-ден астам модуль мөлшері; орташа - модуль мөлшері 2,0 ... 2,5; small - модуль мөлшері 1,5 ... 2,0; өте шағын - модуль мөлшері 1,0 ... 1,5 [6].

Силикат кірпішті қазіргі заманғы өндірісте 240-360 мың құрылыс тұтынады. Жыл сайын оған М ³ құм жұмсалады. Сондықтан, құм-әк кірпіш зауыттары оны өндіру үшін құм және мансап депозиттері қасында орналастырылған бизнес негізгі бөлігі болып табылады. Құм құрамы мен қасиеттері, дайын өнімдердің сапасын, атап айтқанда, өндіріс процесінде де әсер етеді.

Қорыта келгенде, кірпіш өндірудегі өзіндік құнды төмендету кәсіпорын үшін силикат кірпішті өндіруге қанша шығын шығарылатынын көрсетеді. Өзіндік құн нақты категория бола отырып, ол сапа жағынан да, сан жағынан да құнмен сәйкес келмейді. Мiне, осыдан өнімнің өзіндік құнын төмендету оның құнынан бөліп қараудың қажеттілігі туады.

Әдебиеттер:

1. Боженов П.И. Технология автоклавных материалов. – С.-П., 1978.

2. Вахнин М.П., А.А. Анищенко. Производство силикатного кирпича. – М., 1989.

3. Хавкин Л.М. Технология силикатного кирпича. – М., 1982.

4. Гвоздарев И.П. Производство силикатного кирпича – М., 1951.

5. Митрохина М.М., Хвостенков С.И. Использование отходов ТЭС в производстве силикатного кирпича. – М., 1977.

6. Садуақасов М. С., Батырбаев Ғ. А. Құрылыс материалдары Оқулық.