Современные информационные технологии/ 3.Программное обеспечение

Таныкпаева Балауса Ерденовна

А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті, Қазақстан

Коммуникациялық желілерді басқару және зерттеу әдістері

Коммуникациялық желiлердi жобалау, сонымен қатар кез-келген басқа күрделi жүйе, жүйелi жобалаудың бастапқы кезеңiнен басталады. Желi математикалық модельдi кәзiргi жағдайда жасайды және ЭЕМ көмегімен зерттеледi. Желiнi математикалық модельдiң құрылысы негiзiнен, оның қызмет ету процестерiн күрделiлiк пен қиын тындырылатын мiндеттері iс жүзiнде көрсетiлдi. Жеке iшкi жүйелерге желі декомпозициялау осы жағдайда жасалып,олардың арасындағы байланыссақталынады. Желiге жүйе күрделi анықтауыш ретінде қолданылып, бұл әр түрлi деңгейлерде iшкi жүйеге бiрiктiрiлетiн өзара жұмыс iстейтін көп деңгейлi құрылым.

Әдеттегiдей, стохастикалық объектiлер, ескеретiн кездейсоқ факторлар, жаппай қызмет етудiң ықтималдық автоматтармен, жүйелерiмен кескiнделе алады және марков процестерiмен іске асады. Жаппай қызмет көрсету теориясыжәне желiлердi жобалау оны талдауда пайдаланады, өйткенi деректердi түсiм байланыс каналдарындағы анықталынған және олардың өңдеуiнiң жанында кездейсоқ және коммутация түйiндерi болатын. Коммуникациялық желiнi зерттеу, хаттамалар және көмекпен деректердi жiберу, ең қарапайым бiр фаза немесе екi фазалы жаппай қызмет көрсетуүлгiлерi, сипаттау туралы сапалы ұсыну ғана алуға рұқсат етіледi. Ақпарлық үдерiс құрылғыларды өзара iс-әрекеттерін ескермегендiгiмен , және қарапайым болып көрiнбеген желiдегі процестер болып сақталады. Алайда, жоғарыда айтылған процестердi табиғи бейнеленуi, коммуникациялық желiлердi талдау үшiн кең қолдануларды қажет ететін, жаппай қызмет етудiң желiдегі сипаттамасы .

Коммуникациялық желiні, есептеуiш жүйе сияқты қарауға болады, яғни, элементтердi жиын және iшкi жүйе арқылы қолданушы берiлетiн қызметтердi белгiлi бір процесті орындау үшiн қарастырады. Желiнiң жұмысы сапаны бағалау және қызмет ету тиiмдiлiк көрсеткiштерiмен қызмет етедi: буфер хабарламалар, өнiмдiлiк, жад көлемi арналар, кiдiрту, жүктеу тағы басқалар.

Соңғы кезде желiнiң күрделiлiгi бұл зерттеу нысанасымен артты. Күрделiлiктiң себептерін атап өтуге болады:

- жүктелген қордың сыйымдылығының өзгерiсiне шыдауы;

- ақпараттық қауiпсiздiккежәне желiнiң сенiмдiлiгiне талаптардың қатал болуы;

- ақпараттық қызмет көрсетудiң қолданушылары желі сапасына қарап баға беретіні;

- сипаттау және видеоконференция, дауыс хабарламаларын жiберу сияқты

қызметтердің өзгеруi;

- пайдаланудың процесiндегі берiлетiн қызметтердiң құрамы өзгеруi.

Коммуникациялық желіні құру ерекшеліктеріне келесіні жатқызуға болады :

- барлық қордын түгелдей сақталуы;

- желінің ұлғаюлығы;

- бiрiктiрудегі жергiлiктi желіні бiртұтасжүйеде интегралданған желiмен жұмыстарын топтастыру;

- желiнiң жүйелi жобалануы міндетті түрде үш топқа жүктеледі;

- топологиялық құрылымның синтезі;

- желі арқылы мәліметтермен алмасу;

- өзараiс-әрекетпен басқарма жасау

Бүгінгі күнде айтарлық барлық орта және жоғарғы дәрежедегі желі қызметін пайдаланушылар тек жергілікті желімен шектеліп қоймайды. Осы күнге дейін коммуникациялық желінің пайдаланушыларға деген қажеттілігі қарқынды болып келеді. Деректердi жiберудiң коммуникациялық желiсi ерекшеленген және орталықтандырылған қорды пайдаланатын бiр тұтас желi сегментті территориялық үлестiрiлген, бiрлескен және өзара байланыста болады.

Коммуникациялық желілердің даму үрдісі, бизнес- территориялық үлестiрiлген мекемелердің дамуына әкепсоғады. Мұндай қолданбаларға әдетте желілік деректер қорын, ақпараттық порталдарды,электрондық поштаны, файлдық айырбастарды, IР-телефонияны, видеолық байланыс және дистанциялық оқытуды жатқызамыз. Бұл толық мәнiнде ЖОО коммуникациялық желі орнатуды қажет етеді. Коммуникациялық желіні терендетіп оқыту оқу орындарында іске асырылуы керек.

Коммуникациялық желі арқылы мәлімет алмасу - бұл бизнестің дамуының ең маңызды бір құралы. Сапалы және сенiмдi корпоративтiк желiлерге ең алдымен, бизнес сенiмдiлiк пен ұқыптылықты қажетететін компаниялар ие болады.

ӘДЕБИЕТ:

1. С. С. Аяжанов, С. Б. Сатымбекова. Компьютерлік желілер:оқулық.-Алматы: Дәуір,2011.

2. Н. Т. Ермеков, М. А. Ғалымжанова, С. Ж. Ноғайбаланова. Телекомуникациялық желілер.

3. С.Б.Сатымбекова С.Б., Қ.Ә.Әбдіқалықова Криптографияның негіздері: Оқулық. Алматы: Дәуір,2011