п.ғ.к. Тунгатарова А.Т., магистрант Арынбекова А.

М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті

АНДРОИД ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕНІ ҚОЛДАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Андройд-заманауи аппараттық операциялық жүйе ортасында, мобильді құрылғылар құруға арналған жаңа операциялық жүйелердің бірі болып табылады. Windows Mobile, Apple iPhone және Palm Pre компаниялары мобильді құрылғылардың өте қарапайым қолдану ортасын, сонымен қатар жеткілікті даму ортасын ұсынып отыр.

Android, Linux ашық ядросында құрылған дамыту ортасын ұсына отырып, мобильді қосымшаларға арналған жаңа мүмкіндіктерді құрастырып шығарды.

Барлық қосымшаларда аппараттық құрылғыға қолжетімділік бар, API-кітапханаларының арнайы сериясы не үшін пайдаланылады. Яғни, онда бақыланатын өтінімдердің толық ынтымақтастығы енгізілген.

Android тұғырнамасында барлық бағдарламалар бірдей мәртебеге ие. Үшінші тарап қосымшалары БҚ құрылған API қосымшасында жазылған. Қолданушылар БҚ құрылған жұмыс столдарды ауыстырып, немесе жазуларын өшіріп, құрылған БҚ- ны алтернативті дамуға ауыстыруына болады.

Қиындатылған Android-ты үш құрамдас комбинация ретінде ұсынылуға болады:

· Бос операциялық жүйе, бастапқы ашық кодпен;

· Мобильді қосымшаларды құру үшін ашық бастапқы бағдарламалық құралдарды әзірлеу ортасы;

· Android операциялық жүйесімен жұмыс істейтін, негізінен ұялы телефондар үшін арналған, оның қосымшалар бар құрылғылар:

Ескере кететін болсақ Android - тың ашық сәулеті, қолданушы интерфейсіндегі немесе құрылған қосымшаның дизайынындағы кез-келген қателіктерді қиындықсыз оңай түрде жөндеуге, сонымен қоса Android, мобилді құрылғыға арналған қосымша интерфейсін, функционалды қосымша дизайынын максималды түрде қолданушының талабына сай етіп, өзі құруға мүмкіндік береді.

Android Open Source Project жобасы шеңберінде әзірленген, Android жүйесі орнатылған, алдын - ала жабдықталған телефондар (AOSP) (Android үшін ашық бастапқы жоба).

Андройд операциялық жүйесіндегі басты функцияларды атап өтетін болсақ олар:

• е-mail-клиент;

• SMS - пен жұмыс жасауға арналған қосымша;

• Қолданушының жеке ақпарттарын басқаруға арналған, сонымен қатар күнтізбе және мекенжайдың толық құралдар жинағы;

• WebKit базасындағы браузер;

• Музыка ойнатқышы және фото галереясы;

• калькулятор;

• Жұмыс столы;

• Будильник.

Қазіргі заманғы ұялы смартфондар мен Superfone - дың экономикалық ұлғайу тұрғысынан (яғни, көп функционалды құрылғылар телефон функцияларын, сондай-ақ толық веб-шолғыш ғана емес, оның ішінде, камера, ойнатқыш, Wi-Fi қызметі және геопозиционирования), ұялы телефондар адамдардың интернет желісіне деген өзара іс-қимылында, психикалық өзгерістерге әкелді.

Көптеген елдерде ұялы телефондар саны компьютерлер санына қарағанда көп есе артық болып табылады. Интернет желісіне алғаш рет 2009 жылы, адамдардың компьютерге қарағанда мобильді телефонды көбірек қолданатындығы жөнінде ақпарат шыққан болатын.

Атақты смартфондармен қатар Wi-Fi желісінің танымалдылығы, қолжетімді тарифтік жоспарлар, функцияналды мобилді қосымшасы, желілердің нарықтық дамуына сонымен қатар одан әрі өсуіне әкелді.

Android операциялық жүйесінде қосымша негізінен Java тілінде жасалынады. Арнайы құрастырылған программалық код архив-файлға Android Package-ге жинақталады. Файлдың кеңейтілуі aapt tool және *.apk арнайы көмекшісімен жинақталады. Осы жинақталған архив-файл мобильді құрылғыларға орнатылатын программа болып табылады. Бір файл бір қосымшаның кодымен байланысқан. Әр программа өзінің процесін орындайды. Мұндай машинада Android-тың әрбір қосымшасы өзінің әлемінде өмір сүреді. Android платформасында іске қосылатын қосымшалардың барлығы Java тілінде жазылған.

Android ОЖ қосымшаның ядросында API-ді қолдануға толығымен мүмкіндік береді. Қосымшалардың барлығы негізгі жүйе мен қызмет жинағы болып есептеледі:

1. (Activity Manager) Іс-әрекет менеджері - яғни қосымшаның өмірлік циклін басқарумен қатар жұмыс тарихын іс-қимылымен навигация жүйесінде жеткізеді.

2. (Content Providers) Контент-Провайдерлер – бұл жалпы қосымшаларға басқа қосымшалардың мәлеметтеріне рұқсат алуға мумкіндік береді және өзінің мәліметтеріне де рұқсат беру қызметін атқарады.

3. (View System) Қойылым жүйесі– қосымшаның ішкі түрін құру үшін қызмет атқаратын және беріктілігі жағынан кеңейтілген бай қойылым жинағы. Компоненттерін атай кететін болсақ: енгізу алаңы, кестелер, тізімдер, пернелер секілді және т. б.

4. (Resource Manager) Ресурс менеджері – ресурстардың қатарлық, графикалық және басқа типтеріне рұқсат алу үшін тағайындалады.

5. (Notification Manager) Хабарлама менеджері– кез келген қосымшаға қолданушылардың хабарламасын, статустың қатарында көрсетуге мүмкіндік береді.

Сонымен, қазіргі таңда ұялы телефондар өмірдің барлық салаларында енгізілген және қазір біз олардың көмегінсіз заманауи жұмыстар жасай алмаймыз. Яғни бертін келе ұялы телефондардың мүмкіндіктері арта келе үздік классикалық үлгісі құрылды. Микрофон, камера, сенсорлы экрандар, навигация және лауазымы сенсор телефон, бұның бәрі біздің, әлемнің жаңа қабылдау құралына айналды.

Әдебиеттер

1. Эд Бурнет. Разработка мобильных приложений. — СПб.: Питер, 2012. — 256 с.

2. П.Дейтел, Х.Дейтел, М.Моргано. Adroid для программистов: создаем приложения. – СПб.: Питер, 2013. – 560 с.:ил.