Cерікқазы Әділет С.Магистрант «Информатика (б)»

Серік Меруерт п. ғ.д., профессор

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНДЕ САНДЫҚ БІЛІМ БЕРУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ

Замануи әлеуметтік-экономикалық шарттары және ақпараттық- коммуникативтік технологиялары білікті педагогтарды және жаңа буын әдістемелерді қажет ететін білім беру үрдесінде жаңа талаптар қояды.

«Білім беру» ұлттық жобасының басым бағыттарының бірі - АТ базасында оқыту және тәрбиелеудің замануи әдістерін дамыту, жабдықтармен, электрондық құралдармен жарақтандыру, білім беру қызметкерлерінің ақпараттық құзыреттілігін арттыру, Интернет мүмкіндіктерің пайдалану арқылы қазіргі заманға сай білім беру технологияларын енгізуі болып табылады [1].

Оқу ұрдесінде бір тұтас болып қолданудағы сандық түрдегі қол жетімді деректер жиынтығы ретінде танылатын сандық білім беру ресурстары (СБР) бүгінгі күні ең перспективалы болып табылады. Сандық білім беру ресурстары – бұл цифрлық нысанда ұсынылған фотосуреттер, бейнефрагменттер, статистикалық және динамикалық моделдер, виртуалдық шындық және интерактивтік моделдеу объектілері, картографиялық материалдар, дыбыс жазбалар, таңба объектілері және іскерлік графика, мәтіндік құжаттар және оқу ұрдісін ұйымдастыруға қажет басқада оқыту материалдары [2].

Сандық білім беру ресурстарына қойылатын жалпы талаптар:

Заманауи сандық білім беру ресурстары:

1)Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігінің нормативтік актілеріне, оқулық мазмұнына сәйкес болуы тиіс;

2)оқытудың замануи формаларына бағдарлауға, оқытудың жоғары интерактивтілігін және мультимедиялығын қамтамасыз ету тиіс;

3)оқытудың деңгейлік саралауының және даралауының мүмкіндігін қамтамасыз ету, оқушылардың жас ерекшеліктерін және тиісті айырым мәдени тәжірибесін ескеру тиіс;

4)оқушының пән бойынша білім, білік және дағдыға негізделген өмірлік мәселелерді шешуде тәжірибе жинақтауға бағытталған оқу іс- әрекеттерінің түрлерін ұсыну тиіс;

5)өздігінше және топтық жұмыстарын пайдалануын қамтамасыз ету тиіс;

6)модульдік құрылымды қарастыратын білім беру жоспарлау нұсқаулары болуы керек;

7)сенімді материалдарға негізделуі тиіс;

8)тақырыптық бөлімдерді кеңейтпей отырып, оқулықтың тиісті бөлімдерінің көлемінен асуы тиіс;

9)жарияланған техникалық платформаларда толыққанды қалпына келу тиіс;

10)СБР- ымен қатар басқа бағдарламаларды пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз ету тиіс;

11)әдістемелік жағынан орынды болғанда жеке баптауды және жұмыстың аралық нәтижелерің сақтауды қамтамасыз ету тиіс;

12)қажеттілікке қарай кіріктірілген мәтінмәндік көмекке ие болу;

13)ыңғайлы интерфейсі болу тиіс.

Сандық білім беру ресурстары:

- қолданыстағы оқулықтардың / ОӘҚ –ның қосымша тараулары болмауы тиіс;

- жалпыға бірдей қол жетімді анықтамалық, ғылыми- танымалдық, мәдениет тану және т.б. ақпараттарды қайталамауы тиіс;

- деректілігін жоғалтқан (ескірген) материалдарға негізделмеуі керек.

Сандық білім беру ресурстарының (СБР) түрлері.

Сандық білім беру ресурстарының жиынтығында шартты түрде келесі блоктарды белгілеуге болады:

- интерактивті компоненттер - сұрақтар мен тапсырмалар, бақылау және дербес жұмыстары, интерактивті модельдер мен анимациялар;

- қөрсету графикасы - иллюстрациялар, анимациялар, бейнеүзінділер;

- мәтіндер- мәтіннің параграфтары, дыбысты мәтіндер, ғалымдардың өмірбаяндары, кестелер;

- оқытушыға арналған материалдар- презентациялар мен сабақтар.

Интерактивті компоненттер.

Бақылау тапсырмалары мен өзің-өзі тексеру сұрақтары оқушының білімін тексеруге мүмкіндік беретін интерактивті компоненттер болып табылады. Оқулыққа арналған СБР жиынтығына алты түрлі тапсырмалар қіреді:

-жауаптардың нұсқауларының арасынан біреуің таңдау;

-сөзді немесе сөйлемшені еңгізу;

- суреттегі керек объектісін көрсету (point – n – click);

-объектілерді жылжыту және оларды бірі біріне орналастыру (drag – n –

drop);

-аралас жауап (бір тапсырманың бірнеше түрдегі жауаптары).

Көптеген тапсырмалар түрлеріңде компьютер автоматты түрде жауапты тексереді. Жауап дұрыс болмаған жағдайда, ескертуі бар түсініктеме берілуі мүмкін және студент бұл сұраққа жауап беруге тырысады. Жауап дұрыс болмаған жағдайда, түйсігі бар түсініктеме берілуі мүмкін және оқушы сұраққа қайта жауап беру мүмкіндігіне ие болады. Түйсіктің мәтіні оқушы таңдаған сұраққа байланысты [3].

Өзін-өзі тексеру үшін тест тапсырмалары мен бақылау тапсырмалары оқу үрдісінің әр түрлі кезеңдерінде курстың тақырыптарын оқып-үйрену барысында кері байланысты қамтамасыз ету үшін, оқушыларды бақылау және өзін-өзі бақылау үшін қолданылады.

Тапсырмалары бар СБР-ды қолдану мысалдары:

-жаңа материалды түсіндіру кезінде тапсырманы орындау, шешімнің дұрыс және дұрыс емес тәсілдерін талқылау;

- оқу материалын бекіту: 5-10 минутта 2-3 тапсырма орындау;

- ұй тапсырмасы немесе оқытушы таңдауы бойынша оқушының тапсырманы сыныпта өзіңдік орындауы;

- тақырыптық бақылауға дайындалу.

Бақылау, өзіңдік жұмыстары және тестілер - СБР жинағының әртүрлі тақырыптары бойынша 5-10 сұрақтардан және тапсырмалардаң құралған тізбегі болып табылады. Оқушы сұрақтарға дәйекті жауап бере алады немесе тапсырма тапсырмасынан «секіреді». Арнайы терезеде, аяқталған тапсырмалардың саны және дұрыс жауаптар саны белгіленеді(бұл жұмыс үшін максималды балл пайызы ретінде балл). Бұл интерактивті компоненттер оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастыруға, яғни, мұғалімнің қатысуынсыз біліміңізді сынауға мүмкіндік береді.

Интерактивті модельдер.

Интерактивті модельдерді қолдану оқу материалдарын түсіндіру процесін едәуір жылдамдатады және әсіресе, оқу уақытының жетіспеушілігінен болатын негізгі деңгейдегі сыныптарда және оқушыларға биологиялық білім мазмұнын «гуманитарлық-визуалды» қабылдау арқылы сипатталады. Модельдер мен анимациялар арқылы қалыптасатын құбылыстардың суреттері ұзақ уақыт бойы есте қалады.

Көрсету графикасы.

СБР жиынтығында көрсету графикасы сұлбалармен, кестелермен, суреттермен және фотосуреттермен, ғалымдардың портреттерімен ұсынылған. Графикалық объектілер оқулықтардың дәстүрлі иллюстрацияларының аналогы емес, олар материалдарды дидактикалық тұрғыдан толықтырады, зерттелген объектілер туралы дұрыс түсініктерді қалыптастырады.

Мәтіндер.

«Мәтіндер» оқулық материалын қайталауға арналған цифрлық түрде суреттелген мәтіндер болып табылады. Электронды формасы мәтінде ақпаратты іздеуді айтарлықтай жеңілдетеді. Бұл оқулықтың қысқа конспектілері, заңдардың тұжырымдамасы, ғалымдардың өмірбаяндары. Мәтіндік нысандар оқытудың әртүрлі кезеңдерінде мұғалімдер мен оқушылармен қолданылады және оқытудың барлық формалары мен әдістеріне органикалық түрде енгізілуі мүмкін.

Дыбыстық түсініктемелері бар мәтіндер оқушыларға сабақ материалын үйде қайталау үшін тиімді болуы мүмкін. Оларды жаңа сабақ барысында дәріс және презентация компоненті ретінде қолдануға болады. Сонымен қатар, дыбыстық түсініктемелер мүмкіндіктері шектеулі оқушыларға пайдалы болуы мүмкін.

Оқытушыға арналған материалдар [4].

Тәуелсіз цифрлық ресурстарға қосымша, жиынтықта сабақ өткізуге әдістемелік қолдау көрсететін дайын презентациялар мен сабақтар кіреді. Power Point Show форматындағы тақырыптық презентациялар әрқайсысы 10-15 слайдтан тұрады, олар сабақта теориялық материалдарды түсіндіруге арналған және Microsoft Power Point орнатылмаған компьютерде де ойнатылуы мүмкін. Презентацияға графика, интерактивті компоненттер, тақырып бойынша мәтіндік нысандар кіреді. Оқытушыға презентацияны дәрісті оқу түрі ретінде пайдалануына болады. Презентацияның көрсетілімі оқытушының түсініктемелерімен қатар жүреді және ол «слайдтардың» көрінісін тоқтата алады, маңызды материал туралы егжей-тегжейлісіне тоқтай алады, барлық «слайдтарды» бірден көрсетпеуінеде болады және т.б. Сабақты өткізудің бұл түрі тиімдірек, себебі бұл тақырыпқа оқушылардың қызықтыруына, ойлануға және қорытынды жасауға үйретеді.

Сабақ-оқыту барысында оқытушы ұсынған, жұмыс уақыты шамамен көрсетілген, тізбектелген объектілері бар HTML- парақшасы. Сабақ, сондай-ақ, сабақ үлгісін сипаттайды: мақсаттар, міндеттер, үйлестіру байланыстары, үй жұмысы және т.б. Аяқталған сабақ мұғалімнің «багажын» құрай отырып, оған сабаққа дайындалуын және жаңа материалдарды түсіндіруін жеңілдетеді [5].

СБР типтері.

-Сандық білім беру ресурстарының жиынтығы (СБР) оқулықтар / ОӘҚ (олар сандық түрде ұсынылған фотосуреттер, деофрагменттер, статикалық және динамикалық модельдер, виртуалды шындық және интерактивті модельдеу объектілері, картографиялық материалдар, дыбыстық жазбаларды, символдық объектілерді және бизнес-графикаларды, оқу-әдістемелік құжаттарды және оқу процесін ұйымдастыру үшін қажетті басқа да оқу материалдарын қамтиды).

-Күрделі құрылымның ақпараттық көздері (ISSS).

ISSS- оқүшы мен оқытушының бір немесе бірнеше тақырыптарына (бөлімдеріне) қолдау көрсететін тиісті оқу-әдістемелік қолдауымен құрылымдық сандық материалдарға (мәтіндер, бейнефильмдер, аудио жазбалар, суреттер, интерактивті үлгілер және т.б.) негізделген сандық білім беру ресурсы немесе белгілі бір пәндік салада оқытудың бір немесе бірнеше түрлерін ұсынуы.

Инновациялық оқу-әдістемелік кешендер (ИОӘК)

ИОӘК- бұл қазіргі заманғы педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды белсенді пайдаланғандықтан, оқушыларды ақпараттық қоғамда өмірге дайындау үшін қажетті білім беру нәтижелеріне қол жеткізуді қамтамасыз ететін білім беру үдерісін ұйымдастыру және өткізу үшін қажетті оқу құралдарының толық жиынтығы, сонымен қатар:

- жалпы білімнің негізділігі;

- оқуға деген қабілеті;

- коммуникативтік дағдылар, командада жұмыс істей білу;

- ойлау қабілеті мен өз бетінше әрекет ету қабілеті;

- пәндік, зияткерлік және жалпы білімді, дағдыларды пайдаланып, дәстүрлі емес мәселелерді шеше білу.

Сандық білім беру ресурстары:

-оқытудың заманауи түрлеріне бағытталған ,білім берудің жаңа сапасын қамтамасыз ету үшін, көрнекі құралдардың кең ауқымын қолдану арқылы жоғары интерактивтілікті және оқушының өзіндік жұмысына арналған тапсырмалардың жаңа түрлері үшін;

-оқушылардың әр түрлі қызмет салаларында (коммуникативті, танымдық, бағалық, тәжірибелік) мәселелерді дербес шешуге қабілеттілігімен сипатталатын құзыреттілігі - жаңа білім беру нәтижелеріне қол жеткізуге бағыттану үшін;

- деңгейлі саралау мен оқытуды даралау мүмкіндігін (бұл пәндік дағдыларды қалыптастыру деңгейіне де, зияткерлік және жалпы дағдыларға да қатысты) қамтамасыз ету үшін;

- оқушылардың жас ерекшелігіне байланысты психологиялық-педагогикалық сипаттамаларын және оқушылардың мәдени тәжірибесіндегі айырмашылықтарды ескеру үшін;

- әртүрлі формада (графиктер, кестелер, әртүрлі жанрлардың композитивті және түпнұсқалық мәтіндері) берілген ақпаратпен жұмыс жасалуына бағытталу үшін және ең алдымен стандартты емес шешімдерді талап ететін жұмыстарына бағытталу үшін;

- оқушылардың өз іс-әрекеттеріне стратегияларды таңдауды талап ететін тапсырмаларды (ең алдымен, тестілік тапсырмаларды) орындауға тәжірибе жинақтау ушін- енгізілген.

CБР классификациясы және қолданылуы 1-суретте көрсетілген.

Оқу үдерісінде сандық білім беру ресурстарының рөлі.

«Бірыңғай ақпараттық ақпараттық ортаны дамыту» атты федералдық мақсатты бағдарлама шеңберінде білім беру секторының ақпараттық инфрақұрылымының жетіспейтін элементтерін қалыптастыру және жетілдіру жолымен шешілетін мемлекеттік білім беру кеңістігінің бірлігін қамтамасыз ету болып міндет қойылды. Бұл тұрғыда ең перспективалы болып сандық білім беру ресурстары табылады, бұл, оқу үрдісінде тұтастай пайдаланылатын деректердің сандық қол жетімді жиынтығы ретінде түсініледі.

СБР-ның маңызды құрамдастарының бірі - оқушының интерфейсі болып табылады. Жеке білім алу траекториясын қамтамасыз ететін, сонымен қатар, бақылаудың бірнеше түрлерін пайдалануға мүмкіндік беріп қашықтықтан оқытуда білім беру консалтингтін сервисын ұсынатын, оқу ақпарат блоктарымен және бақылау – өлшеу материалдарымен (көбінесе тест түрінде) байланысты СБР –ның контентіне оқушының интерфейсі арқылы қол жетіп отыр.

Сандық білім беру ресурстары
Электронды оқулықтар	Электронды оқыту құралдары	Электронды оқыту әдістемелік құралдар	ББД бақылаудың электронды басылымдары
Дәстүрлі оқулықтардың прототиптері	Репетиторлар	Пәндік салалар	Тестілер
Түпнұсқалы электронды оқулықтар	Тренажерлар	Бағдарламалы- әдістемелік кешендер	Тест тапсырмалары
Пәндік оқыту жүйелері	Оқыту	Пәндік оқу- әдістемелік ортасы	Білімді бақылау және тестілеудің әдістемелік ұсыныстары
Пәндік оқыту ортасы	Оқыту – бақылаушы	Инновациалық ОӘҚ	Құралдар
	Ойын
	Интерактивті
	Пәндік жиындықтары
	Сөздіктер, анықтамалар
	Тәжірибелі және зертханалық

1- кесте. CБР классификациясы және қолданылуы.

СБР-ның дәйекті дамуы, тұтынушыларға стандартталған электрондық оқыту және әдістемелік кешендерді (ЭОӘК) әзірлеуге арналған арнайы құралдар ұсына отырып, олардың құрамына контенттін (жаңарту) бағдарламалық құралдарды жасауын енгізуді көздейді. Осындай құралдардың мысалдары ретінде интерактивті тақта үшін мазмұнды дамытуға арналған бағдарламалық жасақтама қабығы болуы мүмкін. Оқу үдерісіне ЭОӘК (СБР) қолданудың негізгі әдістерін талдап көрейік.

Біріншіден, егер электрондық құралдарды жаңа материалды түсіндіру немесе өткенді бекітуде пайдаланса, онда ЭОӘК пайдаланудың ең танымал әдістерінің бірі болып табылады. Сипатталған жағдайларда СБР ретінде анимацияланған және бейне фрагменттерін пайдалану, дыбыстық файлдарды ойнату, графикалық кескіндерді көрсету ұсынылады. ЭОӘКның ең сәтті нұсқаларында (белгілі бір пәннің оқу бағдарламасына бейімделген), олардың мазмұнын толық пайдалануға болады (алдын ала түзетулерді жасамастан). Басқа жағдайларда СБР-ның фрагменттері оқытушының өзі дайындаған презентацияларға, электронды плакаттарға және басқада оқыту құралдарына енгізілуі болады. Сонымен қатар, ЭОӘК және СБР таралымды материалдарды әзірлеуде пайдасы тиеді.

Екіншіден, өзіндік білім беру іс-шараларын ұйымдастырудағы ЭОӘК-не тән кең мүмкіндіктерді атап өту керек. Мұндай жұмыс үй тапсырмаларын, тесттерді және т.б. дайындау барысында жүзеге асырылуы мүмкін. ЭОӘК бөлігі болып табылатын СБР материалдары жобаның жұмысын ұйымдастырғанда да талап етілуі мүмкін. Бұл жағдайда білім беру кешенінің барлық материалдары пайдалы болуы мүмкін: анимация, бейне, дыбыс, интерактивті компоненттер, сызбалар, кестелер, графиктер, диаграммалар және тіпті қарапайым мәтіндерде. ЭОӘК және CБР қолданудың осы әдісі мұғалімге пәнаралық байланысты тиімді түрде жүзеге асыруға мүмкіндік береді, ал оқушылар өздерін белгілі бір білім саласы бойынша зерттеуші деп сезінеді, бұл олардың тәртіпті білуге ынталандырады [5].

Интеграцияланған ЭОӘК-ді пайдаланудың үшінші ықтимал жолы, сондай-ақ олардан бөлінген СБР-ды әртүрлі бақылау түрлерін ұйымдастыруда қолдануға болады: кіріс, ағымдағы, шекаралық және қорытынды. Бұл жағдайдағы бақылау-диагностикалық шаралар оқушыларды компьютерлік тестілеуін ұйымдастыруын білдіреді. Бақылаудың бұл түрінің ерекшелігі: тестілік тапсырмалардың орындалуын қадағалайтын бағдарламалық қамтамасыз ету, тестіленгендерге және бүкіл топқа дұрыс жауаптардың пайызы туралы мұғалімге визуалды жолмен (графиктерді, кестелерді және диаграммаларды пайдалану арқылы) хабарлау. Кейбір ЭОӘК-де білім беру сапасы туралы ақпаратты жинау және талдау процесін жеңілдететін рейтингтік бағалау жүйесі енгізіледі.

Төртіншіден, мультимедиалық құралдарды пайдалануы белгілі бір тақырыпқа немесе бағытта ЭОӘК мен СБР-ны жинақтау мүмкіндігін береді. Бұл сақталған ресурстардың дерекқорын жасауға мүмкіндік береді және олардың жеткілікті жиынтығы мен ақылға қонымды жүйелеу және каталогтандыру, мұғалімдер мен оқушылар үшін СБР немесе ЭОӘК-гі тақырыпты тез және қолжетімді іздеуді және таңдауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, білім беру мекемесінің ішінде ЭОӘК, СБР, қағаз ресурстары, қызығушылық тудыратын мәселелер бойынша Интернет-сайттарға сілтемелер туралы деректер банкі жасалуы мүмкін.

ЭОӘК және СБР қолданудың бесінші ықтимал әдісі - оларды мектептік және университеттік бағдарламалар арқылы көптеген курстарда қарастырылған зертханалық жұмыстарды және топтық оқытудың әртүрлі түрлерін орындауда пайдалану. Мұнда, жалпы айтқанда, зертханалық жұмыстардың имитаторлары болып табылатын интерактивті СБР туралы айтылады.

Әрине, ЭОӘК мен СБР-ың мұндай пайдаланудың бірқатар кемшіліктері бар: оқушы тәжірибеге тікелей қатыспайды; ол алған нәтиже виртуалды; тәжірибе, оқушыға егжей-тегжейлі көрсетілсе де, бұл жұмысты өзі жасауға мүмкіндік бермейді; материалдың құрылымын сезініп, өлшеу және басқа құралдарды қолдануды үйренбейеді. Дегенмен, осындай СБР-ті қолдану арқылы жоғары деңгейде көрінуне қол жеткізіледі, жұмыс тақырыбы бойынша теориялық немесе анықтамалық материалға тікелей қол жетімділік мүмкіндігі (қажет болған жағдайда) болады, оқытушы материалды меңгеру деңгейін бағалауға мүмкіндік беретін зертханалық жұмыстың орындалу барысы мен нәтижелерінің объективті бейнесін алады. Осындай ЭОӘК мен СБР-дың ең маңызды артықшылығы, оларды пайдалануы оқу сыныптардағы және зертханалардағы үлкен және қымбат жабдықтарын ауыстыруға мүмкіндік береді.

Алтыншы тәсілі- жаратылыстану –ғылым цикл пәндері үшін, сондай-ақ информатика және АКТ-на тән, жерде интерактивті ЭОӘК және СБР симуляторлар және тренажерлар ретінде пайдаланылады. Бұл жағдайда объектінің, құбылыстың немесе процестің параметрлері өзгеру мүмкіндігі есебінен жан-жақты зерттелетін, шындыққа барынша жақындатылған үлгісі бағдарламалық түрде жасалады. Информатикада осындай ресурстың мысалы бола алатын, көптен бері белсенді қолданныста жүрген пернетақта тренажеры. Мысалы, мектептегі физика пәнінің оқытылуында, оның элементтері мен қосылыстары параметрлері өзгергенде, сондай-ақ кіруге әсер ету кезінде жиналған электр тізбегінің мінез-құлқын модельдеуге болатын компьютерлік модельдерді қолдану пайдалы.

Химия барысында, мысалы, реагенттердің тиісті жинақтары мен параметрлерін көрсете отырып, химиялық зат алу үшін мұндай модельдер «көмектеседі». Осылайша, қауіпті немесе қымбат эксперименттерді компьютерге көшіруге мүмкіндік беретін және оқу үрдісінің практикалық маңыздылығын жоғарылататын кез келген үрдісті немесе құбылыстарды, құрылғының мінез-құлқын модельдеуге болады.

ЭОӘК және СБР қолданудың жетінші тәсілі- оқушыларды қашықтықтан оқытуды қамтиды, бұл оқушыларға теориялық материалмен танысуға, зертханалық жұмыс және тест тапсырмаларын мұғалімнің қатысуысыз, ыңғайлы уақытта және жеке қарқынмен орындауға мүмкіндік береді. Бұл әдіс уақытша оқшауланған оқушыларға (студенттерге), үйде оқитын немесе алыс жатқан балаларға, сондай-ақ сырттай оқу бөлімінде оқитын студенттерге өте тиімді.

Ақпараттық (электрондық) білім беру ресурстарын келесі топтарға бөлуге болады:

Электронды оқыту ресурстары

Электронды оқыту	Құралды бағдармалар	Интернеттің ақпараттық ресурстары
құралдары

2- кесте. Электронды оқыту ресурстары

Қазіргі заманғы электронды оқыту құралдары электронды оқулықтар, оқу бағдарламалары, тренажерлар немесе тестілеу бағдарламаларымен шектелмейді.

Бағдарламалық қамтамасыз етудің әртүрлі құралдарының көмегімен іске асырылатын барлық электронды оқыту құралдарын біріктіретін «компьютерлік оқыту материалдарының» жаңа жалпыланған ұғымының пайда болуы туралы айтуға болады. Оларды тиімді пайдалану үшін білім беру үдерісінде осындай ресурстардың анықтамалық және әдістемелік сапасы шешуші болып табылады.

Оқу материалдарын оқушылардың нақты оқу жағдайларына, қажеттіліктері мен қабілеттеріне бейімделуі; желіде материалдарды тираждау және орналастыруы- оқытушының күнделікті практикалық қызметі үшін электрондық оқу құралдарының мүмкіндіктерінің ең маңыздысы. Құралды деп мұғалімге автоматтандырылған оқу курстарының өз элементтерін құруға мүмкіндік беретін бағдарламасы аталады.

Құралдардың ең көп таралған түрі – компьютерді жетік білетін мұғалімге өз оқу материалдарын берілген форматта енгізуге мүмкіндік беретін қабық бағдарламалары. Қабық бағдармалары әмбебап мазмұнына немесе белгілі бір саладағы білімге (мысалы, математика немесе шет тілі) бағытталуы мүмкін. Оқу курсының көлемі мен оқу тапсырмаларының түріне қарамастан құралды бағдарламалар екі блоктан тұрады: оқытушының жұмыс блогы және оқушының блогі. Құрал бағдарламалармен жұмыс автономды тұрде, сонымен қатар, барлық материалдар веб-сайттарда құрылып және орналастырылған жағдайда, желіде (онлайн режимінде) болуы ықтимал.

Заманауи оқу құралдарының маңызды ерекшеліктерінің бірі - ресурстарды біріктіру үрдісі. Кең таралған қолданудың ең үлкен құндылығы - мұғалімге ең аз компьютерлік машықтануды және оқушы жұмысын барынша біріктіруді талап ететін ресурстар. Сондай-ақ, құралдар оқыту материалдарын желіге жіберіп және оларды үнемі жаңарту үшін қарқынды пайданылады.

Интернетте усынылған ақпараттық ресурстардың ең керемет мысалдары:

-білім берудің нақты салаларына, пәндік салаға, білім беру деңгейіне, білім беру ресурстарына арналған веб-сайттар;

-веб-сайттар, оқу орындарының, білім беру ұйымдарының ақпараттық кеңселері, баспалар, компьютерлік оқыту құралдарын өндірушілер және т.б .;

- білім беру мәселелері бойынша электронды таратулар;

- ақпараттық және анықтамалық порталдар;

- электронды кітапханалар және мамандандырылған деректер базасынын ресурстары.

Веб-сайттар мен порталдар арасында айқын шекара өткізу өте қиын. «Білім беру порталдарын құру тұжырымдамасының негізгі ережелеріне» сай портал «жоғары жылдамдықты арналар арқылы Интернет желісіне қосылған түйіндер кешені» деп аталады, бұл пайдаланушы интерфейсінің дамыған және бірыңғай тұжырымдамалық және мазмұндық белгілі бір аудиторияға бағытталған ақпараттық ресурстар мен қызметтердің кең спектрі». Веб-сайтты әдетте - белгілі бір жолмен (http протоколында) пішімделген және барлық Интернетті пайдаланушылар үшін қол жетімді ақпарат ретінде кеңірек анықтайды [5].

Қорытындылай келе, біздің ойымызша, сипатталған қолдану әдістерді орындау барысында оқу үрдісіне кіргізіп СБР-ді толыққанды енгізуі оқытудың дәстүрлі әдістерін жаңа ақпаратты технологиялырының әдістерімен қатар пайдалануға және толықтыруға, пән бойынша оқыту сапасын объективті бағалауға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, үлгерімнің тұрақты және көп нұсқаулы мониторингін жүзеге асыруға болады, ал өлшеу нәтижелерінің үлкен саны салдарынан бұрмаланған немесе дұрыс емес бағалаудың ықтималдығы төмендейді және, сайып келгенде, пән мұғалімдері, сынып мұғалімдері және білім беру мекемесінің басшылығы статистиканы көрсететін ахуалды нақты алады, ол мекеме бойынша білім сапасын арттыруға және ұстап тұруға мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиттер

1 Назарбаев Н.А. Послание Президента РК народу Казахстана «Социально-экономическая модернизация - главный вектор развития Казахстана» от 27 января 2012 г.

2 Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011- 2020 годы

3.Об особенностях преподавания основ наук в общеобразовательных организациях Республики Казахстан в 2015 -2016 учебном году. Инструктивно-методическое письмо

. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 232 с.

4. Ахметова Г.К., Семченко А.А., Мухамбетжанова С.Т. и др. Методика внедрения системы электронного обучения в организациях образования.Методическое пособие, Алматы: РИПК СО, 2012. -76 с.

5.О педагогической архитектуре системы управления обучением (LMS).– Алматы:

АО «Национальный центр информатизации», . 2011. - 22 с.