Бимурзаева З.Е., Мырзамбетова А.

М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті

АЛЮМОХРОМЦИРКОНИЛІ ЖӘНЕ ТЕМІРХРОМЦИРКОНИЛІ КОМПЛЕСТЕРДІҢ СТАНДАРТТЫҚ ЖЫЛУЛЫҚ ТҮЗІЛУІ МЕН ГИББС ЭНЕРГИЯСЫ.

Гетерополиядролы алюмохромцирконилі және темірхромцирконилі комплекстердің псевдоүштік фазалық диаграмма бойынша есептелініп түзілуін және тұрақтылығын теориялық сапасы ретінде олардың мынадай термодинамикалық өлшемдері Гиббс энергиясы мен комплекстердің түзілу жылуы дәлелдей алады.

Сәйкес келетін инкрименттері немесе термодинамикалық көрсеткіштерін пайдалана отырып термодинамикалық өлшемдерін есептеу әдісін мына авторлар /1-7/ ұсынған.

Кристалл тұздардың Гиббс энергиясы мен стандарттық түзілу жылуын мына формула бойынша есептеуге болады /7/:

∆fG⁰₂₉₈Me_m(XαO_β)_{n kp}=m∆G⁰₂₉₈Meⁿ⁺(еріт, H₂O,cn.c)^*K+n∆G¹₂₉₈(XαO_β)^m- (1);

∆fH⁰₂₉₈Me_m(XαO_β)_{n kp}=m∆H⁰₂₉₈Meⁿ⁺(еріт, H₂O,cn.c)^*K+n∆H¹₂₉₈(XαO_β)^m- (2);

Мұндағы: Me- металл;

X- тұз түзетін элемент;

O- оттегі;

n,m- анион мен катион зарядтары;

α,β- оттегі мен тұз түзетін элементтің саны;

∆G⁰₂₉₈Meⁿ⁺(p-p, H₂O,cn.c)- сулы ерітіндідегі Гиббс энергиясын түзетін металл;

∆H⁰₂₉₈Meⁿ⁺(еріт, H₂O,cn.c)- сулы ерітіндідегі металл ионының стандартты түзілу энргиясы;

K- прпорционалдық коэффициенті;

∆G¹₂₉₈(XαO_β)^m- - Гиббс энергия анионының инкременті;

∆H¹₂₉₈(XαO_β)^m- - анионның энтальпиялық инкременті;

Алюмохромцирконийлі және темірхромцирконийлі комплекстердің Гиббс энергиясы мен жылу түзілу стандартын есептеу үшін, инкременттер мен пропорционал коэффиценттерінің кестелік мәнін , мына әдебиеттерден /7-9/ алдық.

Синтездеп алынған гетерополиядролы комплексті қосылыстардың есептеу нәтижесінде алынған термодинамикалық қасиеттерінің мәндері кестеде көрсетілген.

Кесте

Алюмохромцирконийлі және темірхромцирконийлі комплекстердің термодинамикалық өлшемдері.

1.	Al2(SO4)3*2Cr2(SO4)3*2Zr(SO4)2*46H2O	-23742.89	-11972.0
2.	Al2(SO4)3*Cr2(SO4)3*Zr(SO4)2*24H2O	-14289.94	-16519.92
3.	1.5Fe2(SO4)3*Cr2(SO4)3*2.5Zr(SO4)2*17H2O	-15774.64	-18521.09
4.	1.5Fe2(SO4)3*Cr2(SO4)3*1.5Zr(SO4)2*18.5H2O	-14118.48	-15410.2
5.	2Fe2(SO4)3*1.5Cr2(SO4)3*Zr(SO4)2*42.5H2O	-21759.27	-25493.94

Алюмохромцирконийлі және темірхромцирконийлі қосылыстардың есептеу нәтижесінде алынған Гиббс энергиясы мен энтальпиясы теріс мәнді және нөлден сәл ғана төмен.

Бұл гетерополиядролы комплекстердің алюминий, хром, темір және цирконий сульфаттары негізінде түзілгендігінің дәлелі.

Әдебиеттер:

1. Кумон В.Н. Проблема согласования методов оценки термодинамических характеристик. Прямая и обратная задача химической термодинамики. Новосибирск: Наука.-1987.С.-108-123.

2. Полторак О.М. Лекции по химической термодинамики.: - М.: Высшая школа. – 1971. – 256 с.

3. Касенов Б.К., Абшиев Д.И., Бухарицин В.О. Об энтальпийных инкрементах анионов кристаллических оксосолей щелочных металлов. // Вестник АН КазССР.-1986.-№3.-С.33-39.

4. Касенов Б.К., Абшиев Д.И., Бухарицин В.О. Об энтальпийных инкрементах анионов кристаллических оксосолей щелочных металлов. // Вестник АН КазССР.-1986.-№5.-С.3-7.

5. Касенов Б.К. Расчет стандартной энергии Гиббса кристаллических солей цветных металлов. // Комплексное использование минерального сырья.-1989.-№10.-С.88.

6. Касенов Б.К. Алдабергенов М.К, Пашинкин А.С. Термодинамические методы в химии и металлургии.-Алматы: Рауан, Демеу.-1994.-256с.

7. Термодинамические константы веществ. Справочник. (Под ред.Глушко В.П.). – М.: - Наука. – 1986. – Вып.10. 41- 299 с.

8. Бимурзаева З.Е. Синтез, исследование физико – химических свойств и дубящего действия алюмохромциркониевых и железохромциркониевых комплексов: Дис. канд. техн. наук. – Тараз. – 1999. – 133с.

9. Трошина М.А. Синтез и исследование трехкомпонентных титансодержащих комплексных соединений, и изучение их дубящих свойств: Дис.канд.тех.наук.-Тараз.-2001.-138с.